Fore Kazık mı Palplanj mı?

Prof. Dr. Engin KEYDER, ODTÜ, İnşaat Mühendisliği Bölümü

Özet: Son yıllarda büyük şehirlerimizde metro ve alt geçit inşaatlarına hız verildiği gözlenmektedir. Genelde uygulanan yöntem:
a) Çukur açmak,
b) Fore kazıkları istinat duvarı gibi kullanmak,
c) Fore kazıkları ankrajlamak,
d) Kazıkları uzun yönde başlık kirişi ile birbirlerine bağlamak,
e) Bağ kirişi üstüne kısa yönde betonarme ya da öngerilmeli kirişler kullanarak çukuru kapatmak.

Açılan çukur 10 m derinliğe ulaşabilmekte, eni alt geçitlerde 20-25 m kadar olabilmektedir. Metro inşaatlarında daha derin ama daha dar çukurların açılması söz konusudur.

Fore kazıklar Ankara örneğinde 1 m çapında betonarme kazıklardır ve sürşajlı yerlerde 5 cm ara ile (dıştan dışa) şehir dışında ise daha seyrek (10-20 cm) aralıklarda kullanılmaktadır. Kazık donatıları alanın minimum %2’si, yüklü yerlerde ise alanın %3’üne ulaşmaktadır. Fore kazıklar için delik açıldıktan sonra içine donatı kafesi yerleştirilmekte ve beton dökülmektedir. Genelde bu işlem için kalıp gerekmemektedir. Fore kazığa dökülen betonun iyi sıkıştırılmasına özen gösterilmesi önemlidir. Kazığın yük taşıyabilmesi için 28 gün (betonun dayanımına ulaşması için) beklemek zorunluğu vardır.

Sözü geçen bu yöntem, zaman ve maliyet açısından oldukça dezavantajlı görünmektedir. Betonarme fore kazıklar yerine çakma çelik ya da öngerilmeli beton palplanj kullanmak, inşaatı hızlandırdığı gibi daha ekonomik olabilir. Ülkemizde çelik palplanj imalatı yoktur ancak büyük siparişler için imalat başlatılabilir, ya da ithal çelik palplanj kullanılabilir. Öngerilmeli beton palplanj ise ülkemizde öngerilmeli beton yapan bütün fabrikalarda kolayca imal edilebilir.

Makalenin tamamına Yapı Dünyası Dergisi 2005 Sayı: 116-117 den ulaşabilirsiniz.