Sanko Holding, Çimko Çimento Fabrikası (Narlı-Kahramanmaraş)

Tarık BAYSAK
Prokon Müh.ve Müş. A.Ş., Proje Yöneticisi

Bora AÇIKALIN
Prokon Müh.ve Müş. A.Ş., Mekanik Koordinatör

1904 yılında kurucu merhum Sani Konukoğlu’nun dedesi Sani Bey’in çalıştırdığı bir dokuma tezgahı ile temellerini attığı Sanko Holding, o tarihten bu yana yüzyılı aşkın süre içerisinde sürekli büyüyerek, bugün 12 sektörde yaklaşık 14.000 çalışana ulaşmıştır.

1995 yılında özelleştirme ihalesi ile Adıyaman Çimento Fabrikası’nı satın alarak çimento sektörüne adım atan Sanko Holding, 2005 yılında sektördeki artan talebi karşılamak amacıyla Kahramanmaraş’ın Narlı ilçesinde bugüne kadar Türkiye’de yapılmış olan en yüksek kapasiteli “klinker üretim hattı” için yatırım planlamalarına başlamıştır. Bu aşamada proje-mühendislik hizmetleri ile ilgili, firmamızla görüşmelere başlanmış, 2006 yılı Şubat ayında 7500 ton/gün kapasiteli fabrika için (teorik kapasitesi 8500 t/g), Prokon Müh.ve Müş. A.Ş. ile proje mühendislik hizmetleri sözleşmesi imzalanmıştır.

Tamamlandığında, yılda 2.250.000 ton klinker üretecek tesiste, hammadde kırıcıdan çimento paketlemeye kadar 98 adet ünite ve bir o kadar yapı bulunmaktadır. Ekipmanların büyük kısmının tedarikçisi, uzun yıllardır çimento tesisi projelerinde beraber çalışmaya alıştığımız Krupp-Polysius A.G. firması olmasına karşın, projenin işleyişi firma olarak alıştığımız tarzın tamamen dışında oluşmuştur. Şöyle ki;

Narlı Çimento Fabrikası’nın ekipmanları, Polysius tarafından yeni imal edilmemiştir. Yaklaşık on yıl önce imal edilerek hiç kullanılmadan stoklarında saklanmaktadır. Polysius’un projedeki sorumluluğu, stoklarında mevcut olan ekipmanların sahaya nakliyesi ve süpervizörlük hizmetlerinden ibarettir. Projenin genel koordinasyonu ve yerleşim projelerinin oluşturulması, firmamız tarafından gerçekleştirilmiştir. Genel yerleşimlerin hazırlanması aşamasında, Polysius ekipmanlarına ait binlerce detay proje incelenmiş, bunların sahaya uyumu da göz önünde bulundurularak sistem planları ve kesitleri hazırlanmıştır. Bu çapta bir tesisin sadece inşaat projelerinin hazırlanması için bile çok kısa olan 10 aylık sözleşme süresinin yaklaşık 3 ayını yerleşim çalışmaları oluşturmuş, bu çalışmalardan sonra hızla sözleşmemiz kapsamında bulunan betonarme, çelik konstrüksiyon, mekanik mühendislik ve mimari detay çalışmalarına başlanmıştır. O tarihten itibaren geçen sürede proje ekibi, gece gündüz demeden özveri ile çalışarak yaklaşık 8250 adet A0 pafta üretmiştir.

Tesiste 3 adet 280 t/h kapasiteli farin değirmeni, 2 adet 20.000 ton kapasiteli farin homojene silosu, 2 adet 45 t/h kapasiteli kömür değirmeni, 3 adet 218 t/h kapasiteli çimento değirmeni, 4 adet 20.000 ton kapasiteli çimento silosu, 1 adet 250.000 ton kapasiteli klinker silosu bulunmaktadır. Ön ısıtıcı kulesi 6 kademeli ve çift hatlı olup,131 m yüksekliğindedir. Fırın 5.6 m çapında ve 87 m uzunluğundadır. Hammadde kırıcı ve nakil sistemleri 2200 t/h, katkı malzemeleri kırıcı ve nakil sistemleri 700 t/h, kömür kırıcı ve nakil hattı 300 t/h kapasitededir. Hammadde, kömür ve katkı malzemeleri’nin tümü, ayrı ayrı ön homojene stokhollerinde stoklanmakta, “stacker-reclaimer”lar vasıtasıyla ön homojenizasyonları sağlanarak prosese dahil edilmektedirler.

Proje-mühendislik sözleşmesinin Prokon Mühendislik tarafından imzalanmasından kısa süre sonra Çimko, yapım ihalesine çıkmıştır. Bu aşamada sıkı pazarlıklar yapılmış ve sonuçta Ekon-Prokon ortaklığı, işin müteahhitlik hizmetlerini üstlenmiştir.

Bu tarihten itibaren Ekon-Prokon ailesi, Türkiye’nin en büyük klinker üretim hattını, yerleşim projesinden detay projesine, imalatından montajına, benzerlerinin yapım süresinin yarı zamanında (13-14 ay) gerçekleştirmek için kolları sıvamışlardır. Saha çalışmaları, sözleşmenin imzalanmasını takiben hızla başlamış, Temmuz 2006’da ilk temel atılmış ve tempo gittikçe artmıştır. Öyle ki; ayda iki kez yapılan toplantılarda sahayı ziyaretlerimiz sırasında, iki haftalık periyotlardaki gelişmeler bizleri dahi hayrete düşürmüştür. İşin yapımının son üçte birlik döneminde sahada 1800 işçi çalışmıştır. Proje ekibinin her ay hazırladığı 600-700 pafta imalat projeleri sahada hızla uygulanmış, proje ve imalat işleri eş zamanlı olarak yürütülmüştür. İlk deneme çalışmaları 2007 sonbaharında başlamış ve Aralık 2007’de ilk çimento paketlenmiştir. 31 Ocak 2008’de de tesisin geçici kabulü yapılmış ve tesis devreye alınmıştır.

Tüm inşaat işleri, yapısal çelik imalat ve montajı, yabancı ekipmanların yerli kapsam imalatları ve montajı, sıcak gaz kanalları, tüm borulama işleri ile tüm transport sisteminin mekanik proje yapımı, imalat ve montajı Ekon-Prokon ortaklığı tarafından gerçekleştirilmiş olan bu görkemli tesis, şu anda tam kapasite ile çalışmaktadır.

Bu zorlu süreçte birlikte çalıştığımız Prokon ekip arkadaşlarımıza, Ekon personeline ve Çimko yetkililerine teşekkür ediyor, Prokon-Ekon ailesine daha nice başarılı projeler diliyoruz.

©Yapı Dünyası Dergisi 2009 Sayı: 2009/155