Doğu Karadeniz Taşkınlarına Bakış

Prof. Dr. Hızır ÖNSOY | Yrd. Doç. Dr. Murat I. KÖMÜRCÜ
Arş. Gör. Murat KANKAL | İnş. Y. Müh. Adem AKPINAR
Karadeniz Teknik Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü

İnş. Y. Müh. Mustafa H. FİLİZ | İnş. Müh. Dinçer AYDOĞAN
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, 22. Bölge Müdürlüğü

Özet: Ülkemizde doğal afetlerin büyük bir kısmında önemli faktör olan su, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde, en önemli ve etkin parametre olarak, birinci sırada bulunuyor.

Suyun ilk sırada etkin olduğu olaylar, taşkınlar ve heyelanlar, toprak kaymaları, yüzeysel erozyon ve bu olayla taşınan katı madde hareketi, akarsu yataklarındaki değişiklikler ve kesit daralmaları, kıyı tahribatı, atıklar ve suların kirlenmesi, içmesuyu sorunları, yanlış yapılaşmayla ilgili sorunlar vb. gösterilebilir.

Doğu Karadeniz Havzası’nda, hidrometeorolojik ve topografik koşullar, taşkınların meydana gelmesine neden olmakta, önemli can ve mal kayıplarıyla sonuçlanmaktadır. 1929 yılından bu yana (yaklaşık 80 yıl içerisinde) eldeki kayıtlara göre, taşkınlarda, büyük can ve mal kayıpları meydana gelmiş olup, son otuz yılda havzada meydana gelen 14 farklı taşkın ve heyelanlarda, maalesef 212 insanımız hayatını kaybetmiştir. Ülkemiz genelinde aynı sebeple oluşan can kaybı 593’tür. Bu göstergeler, son otuz yılda ülkemizde yaşanan, taşkın ve heyelanlar sonucu oluşan can kayıplarının %35’inin, Doğu Karadeniz Havzası’nda meydana geldiğini göstermektedir.

Bölgenin bu koşullarında, böyle büyük taşkınların meydana gelmesi, çok da sürpriz sayılmamalıdır. Ancak, burada hasarların büyük olmasının en büyük sebebi, kısa, orta ve uzun vadeli planların yokluğundan, durumdan habersiz, taşkınlara hazırlıksız yakalanmalarından doğmaktadır. Havzada meydana gelen taşkınlar nedeniyle oluşan can kayıplarının ortadan kaldırılması ve maddi zararların en aza indirilmesi için alınabilecek başlıca önlemler, halkın ve uygulamacı kurum ve kuruluşların taşkına karşı bilinçlendirilmesi, dere yataklarında, taşkın, heyelan vb. gibi doğal afetler gibi, risk altındaki bölgelerde yapılaşmanın, mühendislik esaslarına uygun, planlar çerçevesinde yapılmasıdır.