Kentlerimizde Trafik Yönetimi

Prof. Dr. Ergun GEDİZLİOĞLU, İstanbul Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi

Özet: Son yıllarda büyük metropol kentlerimizden sonra orta büyüklükteki kentlerimizde de trafik akımları ve trafik tıkanmaları ile bunun neden olduğu zaman kayıpları hızla artmıştır. Bunun, başlıca üç önemli nedeni vardır. Birinci neden olarak otomobil sahipliğinin hızlı artması herkes tarafından gösterilmektedir. Ülke genelinde, pazar ekonomisine geçilmesi gerektiği yönündeki baskılardan etkilenerek, yerel yönetimlerin toplu taşımacılığı ihmal etmesi, ya da toplu taşıma hizmeti yapması olanaksız olan küçük işletmecilere görevi devretmesi, belki de daha önemli olan, ikinci nedendir. Üçüncü neden ise, altyapının düzensiz olması, yanlış düzenlenmiş olması ve geliştirilmesi adına yanlış yatırımlar yapılmasıdır.

Bu yazıda trafik sorunlarının yaşandığı bilinen kentlerimizde, trafik sıkışıklığı gözlenmiş yol ve kavşaklardaki sıkıntılar, örnek görüntülerle verilerek nedenleri belirlenmeye çalışılacak ve çözümler önerilecektir.

Ayrıntıya girmeden önce daha geniş bir yazının konusu olabilecek bir noktaya dikkat çekilmelidir. Bir Trafik Mühendisliği ya da Ulaştırma Mühendisliği projesinde politika baştan doğru seçilmez ise projenin başarı olasılığı düşük olacaktır. Bu politikanın belirlenmesinde, yukardaki ifadelerden de, anlaşıldığı gibi, özelde trafik yönetimi çalışmalarında genelde tüm ulaştırma projelerinde ve yatırımlarında insanlara öncelik tanınmalıdır. Daha fazla taşıt geçirmek amacıyla yapılan yatırım daha fazla taşıtın trafiğe çıkması, bu da artan trafik ve sıkışıklık anlamına gelir. Toplu taşım ağının geliştirilmesi, hızının, güvenirliğinin artırılması bireysel taşımacılığa seçenek oluşturur ki bu trafik hacminin azalmasını sağlar.

Bu anlamda bakarak, trafik yönetimi (sıkışıklığı) ile ilgili çalışmalar yapmayı, özel araç akımlarının, ya da trafik akımlarının sorunlarını çözmeğe yönelik gibi anlaşılmamalıdır. Bu tür çözümler bile sonunda insanların yararlandıkları hizmeti geliştirmeye yöneliktir. Burada, yapılan proje ile hedef kitlenin beklentilerinin gerçekten karşılanıp karşılanmadığının doğru irdelenmesi gözden kaçırılmamalıdır.

Bunun için iyi bir örnek, Istanbul’un eski vali yar- dımcısı İhsan Yalçın’ın (bu görevde iken) kavşaklara sinyalizasyon (ışıklı denetim donanımı) yerleştirmenin trafik akımları için sakıncalı olduğunu öne sürerek karşı çıkmasıdır (bakınız: 20.Şubat.1988 günlü gazeteler). Bu örnekteki gibi, konunun uzmanı olamayan yöneticilerin trafik yönetim politikalarını belirlemesi ve kararlarını alması da sıkıntılara neden olmaktadır. Yukarda belirtilen üçüncü nedenle buna işaret edilmek istenmiştir.

Makalenin tamamına Yapı Dünyası Dergisi 2010 Sayı: 175 den ulaşabilirsiniz.