Yeni Birim Fiyat Analizlerindeki Öncellik Sıralaması

Atilla İNAN, Başkent Üniversitesi, İhale Hukuku, Öğretim Görevlisi | Mustafa BAŞYİĞİT, İnşaat Mühendisi

Giriş
Yeni birim fiyat ihtiyacı, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 24.maddesinde tanımlanan yasal iş artış ve eksilişlerinin uygulamasında karşımıza çıkmaktadır.

Yeni birim fiyat, işin sözleşme ve eklerinde yer almayan fakat işin devamı esnasında idare tarafından yapılması istenilen veya yapımından vazgeçilen iş kalemleri için Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22. maddesindeki şartlar çerçevesinde kalınmak kaydıyla idare ve yüklenici arasında oluşan mutabakatla belirlenir. Bir başka deyişle yeni birim fiyat belirlenmesi idare ile yüklenicinin mutabakatı ile gerçekleşir. Ancak bu süreçte uyulması gereken bazı ilkeler vardır. Bunlar;

1- Yeni birim fiyat analizlerinde kurallarla belirlenen öncelik sıralamasına uyulması,
2- Sözleşmeye esas fiyat analizlerinin sonradan değiştirilemeyeceği,
3- Yeni birim fiyat analizlerinde uygulanacak rayiçlerin bir düzen içerisinde olması,
4- Yeni birim fiyat konusunda karşılıklı mutabakat sağlanması,
5- Rayiçlerin tespit tarihlerinin önemi,
6- Yeni birim fiyatlarda yüklenici karı ve genel giderlerin belirlenmesi esasları,
7- Pursantaj üzerinden yeni birim fiyat belirlenmemesi ilkesi,
8- Yeni birim fiyatların her iki taraf için de bağlayıcılığı olduğu, şeklinde ana başlıklar altında belirlediğimiz ilke, usul ve esaslardır.

Bu yazımızda değinilen ilkelerde yeni birim fiyat analizlerinde öncelik sıralaması incelenecektir.

1) Yeni Birim Fiyat Analizlerindeki Öncelik Sıralaması
YİGŞ’nin Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti başlıklı 22.maddesinde;

(1) 12.maddenin 4.fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21.maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödenir.

(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır:

a) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler.

ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.” denilmek suretiyle, analiz kaynaklarının öncelik sırası belirlenmiştir.

Fiyat analizleri konusunda YİGŞ’nin 22.06.2005 tarihinden önceki halinde yeni birim fiyat analizi kaynakları bakımından herhangi bir öncelik ve üstünlük sırası yoktu. Halen yürürlükte olan yeni düzenlemede, analiz kaynaklarının öncelik ve üstünlük kuralı gözetilirken yeni fiyatı yapılacak iş kaleminin yapım şartları ve teknik özelliklerinin ön plana çıkarılması gerekmekte, yapılacak işin ilgili analizi tam olarak karşılayıp karşılamadığı hususuna özellikle dikkat edilmesi gerekmektedir. Eğer düzenlenen analiz, yapılacak iş kalemini tam olarak karşılamıyorsa bir alt sıradaki analiz kaynağına gidilmesi gerekecektir.

YİGŞ’nin 22/2 maddesinde “Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden biri kullanılır” denildiğinden, maddede yapılan analiz kaynağı sıralamasına uyulması gerekecektir. Alt sıradaki bir analiz kaynağı öncelikle tercih edilmeyecek, en üst sıradaki duruma göre bir fiyat analizi yapılamıyorsa ikinci sıradaki ve daha sonra diğerleri sırasıyla tercih edilecektir.

Örneğin, kamu idarelerinde bulunan bir analiz varken bunun yerine daha alt sıradaki bir analizin kullanılabilmesi için bunun bilimsel ve teknik açıdan yapılacak işi tam olarak karşılamadığının (kullanılacak malzemenin teknik özellikleri, TSE standartlarına uyumluluk, birim imalatta sarf edilecek miktar, yardımcı malzemeler, amortisman giderleri, zayiat oranları, işçilik çeşitleri ve saatleri vb) ortaya konulması gerekecektir.

1-1- Yüklenicinin Teklif ekinde Sunduğu Analizler
YİGŞ’nin 22/2-a maddesindeki “Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.” ifadesi gereğince, yeni birim fiyat tespitinde varsa yüklenicinin idareye teklif ekinde sunduğu analizlere öncelik verilmesi gerekecektir.

Bu yöntem kıyas esasına dayanmakta olup, isteklinin rekabetçi ortamda ihaleyi kazanmasına sebep olan analizlerinin daha gerçekçi ve uygulanabilir olduğu kabulüne dayanmaktadır. İdare, bu analizleri ihale esnasında inceleyip uygun görerek ihaleyi verdiğinden, uygulama esnasında tekrar incelenmesine gerek kalmayacaktır.

Esasen bu hüküm, 04.03.2009 tarihli 1.Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 30/ç maddesinde,

(ç) Yaklaşık maliyeti, Kanunun 13.maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde yapım işleri için öngörülen üst limit tutarına eşit ve üzerinde olan ihalelerde, idare tarafından isteklilerden aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi ile sözleşmenin uygulanması aşamasında kullanılmak üzere teklifleri ekinde

1) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatlar ile bu fiyatlara ilişkin idarenin tanımladığı yapım şartlarına göre ihale dokümanı kapsamında verilen analiz formatına uygun analizler ve teklif bedelini gösteren hesap cetveli,

2) Teklif birim fiyatlı işlerde; teklif edilen fiyatlara ilişkin olarak idarenin tanımladığı her bir iş kaleminin yapım şartlarına göre ihale dokümanı kapsamında verilen analiz formatına uygun analizler, istenir. Teklifin aşırı düşük bulunması halinde ise Kanunun 38.maddesi uyarınca yapılacak açıklamada, ayrıca bu analizlere dayanak teşkil eden bütün bilgi ve belgeler (proforma faturalar, malzemeye ilişkin teklif alma yazıları, yardımcı analizler ve buna benzer) sunulur.” şeklinde düzenlenmişken,

26.06.2010 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “4/3/2009 tarihli ve 27159 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 30.maddesinin birinci fıkrasının (ç) ve (d) bentleri yürürlükten kaldırılmıştır.” şeklindeki Yönetmelik değişikliğiyle iptal edilmiştir.

Görüleceği üzere, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 30/ç maddesinin değişikliğinden önceki halinde isteklinin teklifiyle birlikte her iş kalemi için yeterlik kriteri olarak fiyat analizi verme zorunluluğu vardı ve bu analizleri vermeyen istekliler ihaleden elenmekteydi. Bu hüküm Danıştay kararı sonrasında Yönetmelik değişikliğiyle kaldırılarak ihale esnasında isteklilerden teklif ekinde analiz istenmesi uygulamasından vazgeçilmiştir.

Kanaatimizce YİGŞ’nin 22/2-a maddesindeki fiyat analizi konusundaki bu hüküm Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin değişikliğinden önceki hali gereğince ilk sıraya konulmuştur. Ancak, isteklilerin 26.06.2010 tarihinden sonraki ihalelerde idareye teklifleri ekinde analiz sunma zorunluluğu olmadığından, esasen YİGŞ’nin 22/2-a maddesinin uygulama alanı da kalmamıştır.

Diğer taraftan, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin ” Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 60.maddesindeki;

(1) Değişik: RG-7/6/2014-29023) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

(2) İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden açıklama isteneceğinin belirtilmesi halinde, sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir. Bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

a) Yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler geçerli teklif olarak belirlenir.

(3) İhale ilanında ve dokümanında ihalenin, Kanunun 38.maddesinde öngörülen açıklama istenmeksizin sonuçlandırılacağının belirtilmesi halinde; ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklif üzerinde bırakılır.

(4) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8.maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına kadar olan ihalelerde, ihale ilanında ve dokümanında sınır değerin altında olan tekliflerin reddedileceğinin belirtilmesi halinde, sınır değerin altında olduğu tespit edilen isteklilerin teklifleri açıklama istenmeksizin reddedilir.” şeklindeki hükümler gereğince istekliden aşırı düşük sorgulaması istenebilmektedir.

İsteklinin bu çerçevede idareye sunduğu fiyat analizlerinin uygulama esnasında ortaya çıkan yeni birim fiyat analizlerinde kullanılıp kullanılamayacağı tartışılabilir. Zira bu analizler ihalenin başındaki teklif ekinde sunulan analiz hüviyetinde olmayıp, çoğu zaman isteklilerin ihaleyi kazanabilmek ve idareyi ikna edebilmek için çeşitli amaçlarla sonradan sunduğu ek belge niteliğindedir. Aşırı düşük sorgulamasına ilişkin düşük fiyat veren tedarikçi ile bu teklife göre hareket eden mali müşaviri kontrol eden bir mekanizma yoktur. Piyasada sırf bu işle (aşırı düşük sorgulaması) profesyonel olarak iştigal eden firmaların bulunduğu da bilinmektedir.

Diğer taraftan, aşırı düşük teklif sorgulaması sürecinde idareye verilen analizlerin teklif ekinde, teklifle birlikte veya teklif kapsamında verildiği söylenemez. Zira, 4734 sayılı Kanunun tanımlar başlıklı 4.maddesine göre “Teklif: Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde isteklinin idareye sunduğu fiyat teklifi ile değerlendirmeye esas belge ve/veya bilgiler” şeklinde tanımlandığından, isteklilerin ihaledeki teklifleri açıklandıktan sonraki değerlendirme aşamasında ve sadece aşırı düşük teklif sahiplerince sunulan analizlerin teklif eki olduğunu söyleyebilmek zordur. Ayrıca, aşırı düşük sorgulamasında istenilen analizler YİİUY’nin 60. maddesindeki tanımıyla “açıklama” olarak nitelendirilmiş olup, “teklif eki” niteliğinde olmadığı savunulabilir.

Bu açıklamalar çerçevesinde, mevzuatta yer alması sebebiyle aşırı düşük sorgulamasında ortaya çıkan teklif analizlerin uygulama esnasındaki yeni birim fiyat analizi oluşturulmasında dikkate alınmasına ilişkin bir zorunluluğun olmadığı düşünülebilir. Ancak, YİGŞ’nin 22.maddesindeki “…yüklenici ile birlikte…” ibaresi gereğince kamu yararı da gözetilerek idareyle yüklenicinin karşılıklı olarak anlaşması halinde buna engel bir durumun da olmayacağı kanaatindeyiz.

1-2- İdarede veya Diğer İdarelerde Mevcut Olan ve Yeni İş Kalemine/Grubuna Benzerlik Gösteren Analizlerle Kıyaslanarak Bulunacak Analizler
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22/2-b maddesinde yer alan “idare” sözcüğünden sözleşmenin tarafı olan kamu kuruluşunu, “diğer idareler” sözcüğünden ise birim fiyat yapma yetkisi olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, MSB, TCK, DSİ, TEDAŞ, DLH, İller Bankası, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü gibi kamu idarelerinin anlaşılması gerekir.

Birim fiyat yapma yetkisine sahip kurumların aynı iş türlerine ilişkin farklı analizleri olabilir. Bu durumda emsal alınacak analizin, yapılması istenilen imalatı tam olarak karşılayıp karşılamadığı hususuyla birlikte analizi hazırlayan kurumun ihtisas alanına bakılması gerekir. Örneğin alt yapı işlerinde İller Bankası analizlerinin, yol işlerinde Karayolları Genel Müdürlüğü analizlerinin, bina işlerinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ait analizlerin kullanılması daha gerçekçi olacaktır.

13.12.1983 tarihli 180 sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmündeki Kararnamenin “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Yükümlülüğü” başlıklı 32.maddesindeki “(Değişik madde: 08/06/1984 – 209 KHK – 15 md.) Kamu kurum ve kuruluşları; katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler; 2.maddenin (n) bendinde belirtilen tüzük, yönetmelik, tip sözleşme, şartname, rayiç, fiyat analizleri ve birim fiyatlarına uymak ve uygulamakla yükümlüdürler.” hükmü gereğince, mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca her yıl yayımlanan birim fiyat, rayiç ve bunlara ait fiyat analizlerinin, birim fiyat yapma yetkisi olmayan idareler bakımından ilk sırada bağlayıcılığı vardı.

Ancak, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 04.07.2011 tarihli 644 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname ile yeniden yapılandırılarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ismini almıştır. 644 sayılı KHK’nin “Kamu kurum ve kuruluşlarının yükümlülüğü” başlıklı 32. maddesinde; “(1) Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idareler, ilgili kanunlarında aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre ihale ettikleri işler hariç bu Kanun Hükmünde Kararname uyarınca çıkarılan yönetmelik, tip sözleşme, şartname, rayiç, birim fiyat, birim fiyatlara ait analiz ve tariflerine uymak ve bunları uygulamakla yükümlüdür.” denildiğinden, 4734 ve 4735 sayılı kanunlara göre yürütülen yapım işlerinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanan birim fiyat, rayiç ve fiyat analizlerine ilk sırada ve öncelikle uymak ve uygulamakla ilgili yükümlülük kaldırılmıştır.

Burada hatırlatılması gereken bir başka konu da, Milli Savunma Bakanlığının kendi özel ihtiyaçları için hazırladığı birim fiyat ve fiyat analizleri resmi olarak ilan edilmediğinden, diğer idarelerin bu fiyat ve analizleri kullanma zorunluluğunun olmadığı kanaatindeyiz. Ancak, bu analizlerden kaynak çeşitliliği bakımından istifade edilmesi de faydalı olabilir.

YİGŞ’nin konuya ilişkin hükmündeki ” İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler” ifadesinin bu konudaki ihtiyacı tam olarak karşılamadığı kanaatindeyiz. Zira, burada sadece “benzerlik” ve “kıyas” sözcükleri kullanılmıştır. Halbuki, idarede veya diğer idarelerde mevcut olan analizlerin yahut kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyat analizlerinin yapılacak işi bire bir tam olarak karşılaması halinde, kıyas yöntemine gerek olmadan doğrudan kullanılması mümkündür.

Az yukarıda bahsedildiği üzere, aynı iş türlerine ilişkin olarak farklı kamu kuruluşları tarafından hazırlanmış birden fazla analiz varsa ve bu analizler birbirinden farklıysa, fiyat analizinin yapılacak işi tam olarak karşılayıp karşılamadığı hususuyla birlikte analizi düzenleyen kamu kurumunun ihtisas ve iştigal alanına göre tercihte bulunulması gerekecektir.

Esasen bu düzenleme, idarelerin sadece Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan birim fiyat ve analizlerinin değil, aynı konudaki diğer kamu kurumlarınca yayımlanan birim fiyat ve analizlere de vakıf olmalarını gerekli hale getirmiştir.

Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı:
Yılı: 1998
İlam No: 1457
Dosya No: 26171
Tutanak No: 26219
Karar Tarihi: 31.03.2003

Özeti: Kaldırım düzenleme işinde, beton yol sökülmesi bedelinin İller Bankasının 18.1732 poz nolu (Beton yol kırılması) birim fiyatı üzerinden ödenmesi gerekirken, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 18.185 poz nolu (Patlayıcı madde kullanmadan demirli ve demirsiz beton inşaatın yıkılması) birim fiyatı üzerinden ödenmesi mevzuata aykırıdır.

3- Aynı ilamın 3.maddesi ile Taşeron …yükleniminde bulunan… Emanet İnşaatı işinde beton yol sökülmesi bedelinin B.İ.G.Ş. nin 20.maddesi gereği İller Bankası Genel Fiyat Analizlerinde yer alan 18.1695 poz nolu birim fiyat üzerinden ödenmesi gerekirken Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Birim Fiyat Analizlerinde yer alan 18.185 poz nolu “Patlayıcı Madde Kullanmadan Demirli ve Demirsiz Beton İnşaatın Yıkılması” birim fiyatı üzerinden ödenmesi sonucu 693.459.000 TL nın tazminine hükmolunmuştur.

Dilekçi dilekçesinde, İller Bankası Genel Müdürlüğü Genel Fiyat Analizinde yer alan 18.1695 poz nolu beton sökülmesi birim fiyatının tarifinde “Bu poz kalınlığı 10 cm’ye kadar (10 cm dahil) olan beton yolun her cins alet ile sökülmesi ibaresinin yeraldığını, halbuki ödenen iki adet hakedişde ekli metrajlarında görüleceği üzere beton kalınlığının 15-20 cm olduğunu, bu nedenle 18.185 poz nolu patlayıcı Madde Kullanmadan Demirli ve Demirsiz Beton İnşaatın Yıkılması” pozunun birim fiyatı ile ödemede bulunulmasının bir fazla ödemeye neden olmadığını, Kurumlarının 180 sayılı KHK’nin 209 maddesi ile değişik 32.maddesi kapsamına girdiğini bu nedenle Bayındırlık ve İskan Bakanlığının yayınladığı birim fiyatlar ile ihale yapıldığını, yapılan imalatın burada yeralan 18.185 poz nolu patlayıcı madde kullanmadan demirli ve demirsiz beton inşaatın yıkım işi olduğunu, ayrıca yapılan işe ait sözleşmede, sözleşme tabii ekleri arasında, 1998 yılı Birim Fiyat Tarifleri ve Eki Birim Fiyat Listeleri ile Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin yeraldığını belirterek konunun Temyiz Kurulu tarafından karara bağlanmasını talep etmektedir.

Hakediş ödemesine esas alınan 18.185 Poz No.lu Patlayıcı Madde Kullanmadan Demirli ve Demirsiz Beton İnşaatın Yıkılması analizinin tarifinde “Patlayıcı madde kullanmadan, demirli ve demirsiz beton inşaatın yıkılması, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, her türlü işçilik, araç ve gereç giderleri, müteahhit karı ve genel giderler dahil, 1 m³ demirli ve demirsiz beton inşaatın yıkılması fiyatı: Ölçü: “Yıkılan yerin kayıtlarına göre hacmi hesaplanır” denilmektedir.

Söz konusu işle ilgili hakediş raporuna ekli metraj ve ataşman sayfaları incelendiğinde; Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Birim Fiyat Analizlerinde yeralan 18.185 poz nolu “Patlayıcı Madde Kullanmadan Demirli ve Demirsiz Beton İnşaatın Yıkılması” birim fiyatı ile 15-20 cm kalınlığındaki beton yol kırılması ve rogar kırılmasına ilişkin işlerin bedellerinin ödendiği anlaşılmaktadır.

18.185 no.lu pozun tarifinden de anlaşılacağı üzere, bu pozda inşaat işlerinde beton kırılması düzenlendiğinden söz konusu işte rogar kırılması da bu kapsamda değerlendirilip, bedelinin bu pozun birim fiyatı üzerinden ödenmesinde mevzuata aykırı bir husus bulunmamaktadır. Ancak 15-20 cm kalınlığındaki beton yol kırılmasına ilişkin işlerin bedellerinin ödenmesinde 18.1695 no.lu İller Bankası pozunun kullanılması bu pozun tarifi gereği mümkün değildir. Zira bu pozun tarifinde “Kalınlığı 10 cm’ye kadar (10 cm dahil) olan beton yolun her cins alet ile sökülmesi, yol kenarına istifi inşaat yerindeki yatay, düşey taşıma, boşaltma ve her türlü işçilik, alet, edavat giderleri ile yüklenici karı ve genel giderleri dahil, beton yol sökülmesinin 1 m³ fiyatı:…”denilmektedir. Bu nedenle 15-20 cm kalınlığındaki beton yol kırılması için yapılan ödemelerde İller Bankasının 18.1695 nolu pozu yerine 18.1732 nolu Beton Yol Kırılması pozunun esas alınması gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle ilamın 3.maddesi … liraya ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün, yeniden hüküm tesisini teminen bozularak dosyanın ilgili daireye TEVDİİNE, (…nun ilamda tazmin kararına esas alınan İller Bankası’nın 18.1695 nolu pozunun yapılan işe uygun olmaması, 18.185 pozunun keşifte yer alması, yüklenicinin bu keşfe göre ihaleye katılıp ve ihale tenzilatı yapması nedeni ile beton yol kırılmasına ilişkin ödemelerde İller Bankası Genel Fiyat Analizlerinde yer alan 18.1695 poz nolu birim fiyatı yerine Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Birim Fiyat Analizlerinde yer alan 18.185 poz nolu “Patlayıcı Madde Kullanmadan Demirli ve Demirsiz Beton İnşaatın Yıkılması” birim fiyatının esas alınmasında mevzuata aykırı bir husus bulunmamaktadır Bu nedenle tazmin hükmünün kaldırılması gerekir şeklindeki ayrışık görüşlerine karşı) oy çokluğu ile, … 31.03.2003 tarihinde karar verildi.”

Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı:
Yılı: 2007
İlam No: 844
Dosya No: 32829
Tutanak No: 34677
Karar Tarihi: 27.03.2012

Özeti: Yeni birim fiyat analizlerinde, emsal alınan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı analizlerinin bilimsel ve teknik gerekçesi olmaksızın değiştirilmemesi gerekir.

“Kabul edilebilir bilimsel ve teknik bir gerekçeye dayanmadıkça, yeni birim fiyat yapımında, emsal alınan Kamu Birim Fiyat Analizindeki işçilik ve malzeme miktarlarının artırılması mümkün değildir.

YFZ.24 poz nolu “PVC kaplı galvanizli tel çit yapılması” yeni fiyat analizinin yapım şartı “Projesine göre daha önceden hazırlanmış boru karkas üzerine pvc kaplı galvanizli kafes teli, gergi telleri ile gerdirilerek sarılması, …” şeklinde tarif edilmiştir. Yeni birim fiyat yapılırken Karayolları Genel Müdürlüğü’nün 51.106/B poz nolu “Galvanizli Kafes Telden Çit Yapılması” analizindeki 04.278 galvanizli tel, 04.278/1 galvanizli kafes tel pozlarının miktarları ve işçilikler artırılarak alınmıştır. Ancak telin pvc kaplanmış olması tel çitin yapılması için daha fazla miktarda tel ve işçilik kullanılmasını gerektirmemektedir. Dilekçede de pvc kaplı telin pvc kaplı olmayan tele göre miktar ve işçiliklerinin neden artması gerektiğine dair açıklama yapılmamıştır.

YFZ.24 poz nolu “PVC kaplı galvanizli tel çit yapılması” imalatı ile 51.106/B poz nolu “Galvanizli Kafes Telden Çit Yapılması” imalatı arasındaki tek fark telin pvc kaplı olmasıdır ve ilamda PVC kaplama bedelinin ödenebileceği kabul edilmiştir.

Bu itibarla dilekçi iddialarının reddiyle 844 sayılı ilamın 20.maddesiyle verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE,

Karar verildiği 27.03.2012 tarih ve 34677 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.”

Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı:
Yılı: 2007
İlam No: 844
Dosya No: 32822
Tutanak No: 34678
Karar Tarihi: 27.03.2012

Özeti: Yeni birim fiyat analizlerinde, emsal alınan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı analizlerinin bilimsel ve teknik gerekçesi olmaksızın değiştirilmemesi gerekir.

“Yeni birim fiyat yapılan 16.080/A “Andezit bordür döşenmesi (15/10/50 cm)” ve 16.080/AA “Andezit bordür döşenmesi (10/25/70 cm)” pozlarının analizlerinde zayiat öngörülmüştür. Kamu idarelerince hazırlanan birim fiyatlarda imalat esnasında zayiat olabilecek iş kalemlerinin analizlerinde zayiat oranı ayrıca dikkate alınmaktadır. Bayındırlık Bakanlığı birim fiyatlarındaki 26.221 “Andezit Bordür Temini ve Yerine Döşenmesi (10x15x50 cm)” pozunun analizinde 1 metrede kullanılacak bordür adedi 2 (100 cm/50 cm)’dir. Dolayısıyla zayiat öngörülmemiştir. Aynı şekilde 26.222 “Andezit Bordür Temini ve Yerine Döşenmesi (10x20x70 cm)” pozunun analizinde 1 metrede kullanılacak bordür adedi 1,43 (100 cm/70 cm) olarak belirlenmiş, zayiat öngörülmemiştir.

Bu itibarla bordür döşenmesi imalatı için yapılan yeni birim fiyatlarda zayiat öngörülmesi mümkün olmadığından 844 sayılı ilamın 21.maddesiyle verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE,

Karar verildiği 27.03.2012 tarih ve 34678 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı”

1-3- İhaleyi Yapan İdarenin Daha Önce Gerçekleştirdiği ve İhale Konusu İşe Benzer Nitelikteki Yapım İşlerinin Sözleşmelerinde Ortaya Çıkan İş Kalemleri/Gruplarına Ait Maliyet Analizleriyle Kıyaslanarak Bulunacak Analizler

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22/2-c maddesine göre bu analiz kaynağı 3. sırada yer almaktadır. Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğindeki 26.06.2010 tarihindeki değişiklikler sebebiyle Yönetmeliğin 30/ç maddesinin iptal edildiği ve ihale esnasında isteklilerden teklif ekinde analiz istenmesi uygulamasından vazgeçildiği ifade edilmişti.

İdarelerin bu gibi durumlar için, daha önceki benzer sözleşmelerin uygulanması esnasında ortaya çıkan analizleri de kullanabilmeleri mümkün olmakla birlikte, idarenin elinde daha önce gerçekleştirdiği ihaleler bakımından teklif ekinde sunulan analiz olmayacağından, analiz düzenlemelerinde bu kaynakların kullanılmasında zorluklar yaşanacağı tabiidir. İdarenin dokümanlarının aksine, yüklenici durumu belgelendirdiğinde, yüklenicinin sunduğu belge esas alınmalıdır.

Bu arada, idarelerin bu konuda ciddi bir arşiv oluşturmadıklarının uygulamada dikkati çektiğini vurgulamak gerekir.

Bazı idare uygulamalarında sıkça rastlandığı üzere, yaklaşık maliyet hazırlarken kullanılan analizlerin idare tarafından onaysız olması halinde bunların geçerliğinden söz edilemez. Zira, analizlerin geçerliği ancak onay şartına bağlıdır. Bazı idarelerce yaklaşık maliyet hazırlanırken inşaat, mimari, mekanik tesisat, elektrik tesisatı, alt yapı, peyzaj işleri gibi genel anlamdaki meslek disiplinlerine ait yaklaşık maliyet icmalleri ile bunların genel toplamlarını imzalamakla yetindikleri, bunların detaylarını gösteren birim fiyat analizlerini onaylamadıkları görülebilmektedir. Bu durumda yaklaşık maliyetin icmal sayfasının onaylanmasıyla fiyat analizlerinin de onaylanmış olduğunu varsaymak tartışma konusu olabilir. Bununla birlikte genel anlamdaki bir onayın, detayların onayını da kapsadığı düşünülebilirse de, bu durum bir kuralla veya içtihatla açıklık kazanmamıştır.

Belirtilen nedenlerle, idarelerin yaklaşık maliyet hazırlarken kullandıkları onaylanmış fiyat analizlerinin uygulama esnasında başka bir işin yeni fiyat tespitinde de kullanabilecekleri göz önüne alınarak, bu analizleri onaylayarak ihale işlem dosyasında muhafaza etmeleri uygulama esnasında büyük kolaylık sağlayacaktır.

1-4- Yeni İş Kaleminin/Grubunun Yapılması Sırasında Tutulacak Puantajla Tespit Edilecek Malzeme Miktarları, İşçi ve Makinelerin Çalışma Saatleri İle Diğer Tüm Girdiler Esas Alınarak Oluşturulacak Analizler
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22/2-ç maddesine göre bu analiz kaynağı 4.sırada yer almaktadır.

Bu yöntem idareler tarafından sıkça başvurulan bir yöntem olmayıp, zorunlu hallerde başvurulacak bir yöntemdir. Yapı denetim elemanıyla yüklenicinin birlikte yapacağı bir çalışmayla imalata giren bütün malzeme çeşitleri, malzemelerin miktarı, malzemenin zayiatı, işci, usta, usta yardımcıları ve çırakların çalışma saatleri, makine ve ekipmanların çalışma saatleri, amortisman bedelleri, hava şartları, kullanılan enerji, sarf malzemeleri gibi fiyat analizinin oluşturulmasında birçok parametresi olan girdilerin sağlıklı bir şekilde puantajla tespit edilmesi esasına dayanır.

Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı:
Tarih: 23.06.1998
Tutanak No: 24192

YİGŞ’nin 20.maddesinde belirtilen yol izlenmek suretiyle tespit edilen yeni birim fiyat ile bu fiyatların elde edilmesinde kullanılan veya puantaj suretiyle elde edilen işçilik ve malzeme değerlerinin, mükerrerlik ve teknik bilirkişi hariç, yüksek olduğunu ileri sürerek analizini ve birim fiyatını değiştirmek ve tazmin hükmüne dayanak yapmak mümkün değildir.

Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı:
Yılı: 1994
İlam No: 2143
Dosya No: 24604
Tutanak No: 25030
Karar Tarihi: 30.01.2001

Özeti: Aksi teknik yönden kanıtlanmadığı sürece, tespit edilen yeni birim fiat ile bu fiatların elde edilmesinde kullanılan veya puantaj suretiyle elde edilen işçilik ve malzeme değerlerine itibar edilmesi gerekir.

“2143 sayılı ilamın 3.maddesiyle, aynı inşaat işinde, YFZ/02 özel poz no.lu izolasyon imalat iş kalemi analizinde, yardımcı analiz olan 19.043 poz no.lu resmi analize nazaran malzeme ve işçilik miktarlarının fazla olması sebebiyle 473.307.580 TL tazmin hükmolunmuştur.

Bu hükme karşı dilekçi, idarece tanzim olunan YFZ.02 pozunun tespitinde Bayındırlık Bakanlığına ait 19.043 pozunun analizinden faydalanılarak işçilik tespit tutanağı ve kullanılan malzemenin fatura fiatının esas alındığını, kendi pozları ile Bayındırlık pozunda yer alan imalatların farklı olduğunu, imalatın yapımında kendi analizlerinde belirtilen malzeme ve işçiliklerin kullanılmış olması sebebiyle herhangi bir fazla ödeme yapılmadığını ileri sürmektedir.

İlamdan, işin özel bir imalat olduğu, Bayındırlık analizlerinin bu işin yapımı için yeterli olmadığı, yeni analizlerin gerekli olduğunun idarece kabul edilerek uygulandığı, Sayıştay denetim ve yargısının da bu hususları kabul ettiği anlaşılmaktadır. Tartışma konusu olan, yeni analizde yer alan işçilik miktarında idarece tutanakla tespit edilen işçilik saat sayısının mı yoksa Bayındırlık analizlerinde belirtilen işçilik saat sayısının mı kullanılması gerektiği hususudur.

İlk olarak birbirinden farklı imalatların aynı miktar işçilik ile yapılması, ikinci olarak B.İ.G.Ş.’nin 20.maddesinde belirtilen yol izlenmek suretiyle tespit edilen yeni birim fiyat ile bu fiyatların elde edilmesinde kullanılan veya puantaj suretiyle elde edilen işçilik ve malzeme değerlerinin, mükerrerlik ve teknik bilirkişi tespiti hariç, yüksek olduğunu ileri sürerek analizini ve birim fiyatını değiştirmek ve tazmin hükmüne dayanak yapmak mümkün değildir.

Yukarıda belirtilen sebeplerle, dilekçi iddialarının kabulü ile 2143 sayılı ilamın 3.maddesiyle …liraya ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASINA (…Başkanı …nın ilamda belirtilen sebep ve gerekçeler doğrultusunda hükmün tasdikinin gerektiği hakkındaki ayrışık oyuna karşı) oyçokluğu ile…”

Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı:
Yılı: 1994
İlam No: 2003
Dosya No: 24410
Tutanak No: 25104
Karar Tarihi: 20.03.2001

“2003 sayılı ilamın 27/A maddesiyle 1993 yılından 1994 yılına devreden ihzarat malzemeleri için ihzarat kesintisi yapılmaması; 27/B maddesiyle bazı imalatlar bünyesine giren bitüm bedellerinin Orta Anadolu Rafineri rayiç fiyatı yerine işbaşı rayiç fiyatından ödenmesi; 27/C maddesiyle, 17.143 poz no.lu analizden faydalanılarak tanzim edilen 8x8x8 cm boyutlarındaki granit küp taş ile harçlı tretuvar kaplaması yapılması işinde birim imalatta 04.034/1 poz no.lu küçük parke taşından 102 adet kullanılması gerektiği halde 145 adet kullanılmış gibi birim fiyat tesbit edilmesi, 27/D maddesiyle, İlk keşfe tahminen konulan Beton Bordür Yapımı ve Yerine Döşenmesi imalatına ait birim fiyatın TCK’ya ait 3362 poz no.lu “Beton Yaya Kaldırım Bordürü” imalatına ilişkin analizden yararlanılarak tesbit edildiği, ancak uygulama sırasında bu analizde belirtilen 21.001 poz no.lu ahşap seri kalıp yerine 21.035/1 poz no.lu “saç ile dişli (nervürlü) çıplak beton ve betonarme döşeme kalıbı” kullanıldığı varsayımından hareketle birim fiyat tespit edilmesi sebepleriyle tazmin hükmolunmuştur.

İlamın 27/A ve B maddeleriyle verilen tazmin hükümlerine ilişkin olarak dilekçi tarafından tahsilat bildirilmekte ise de, hüküm tarihinden önce yapılmış olan söz konusu tahsilatlar temyiz konusu olmayıp yargılamanın iadesiyle ilgili bulunduğundan, gereğinin ifasını teminen dosyanın ilgili daireye tevdii gerekmektedir.

İlamın 27/C maddesiyle verilen hükme karşı dilekçi, 17.043 poz no.lu imalata ilişkin analizden işçilik miktarının tesbiti amacıyla yararlanıldığını, derz aralarının 0.5 cm olacak şekilde projelendirildiğini, birim imalattaki taş miktarının fiili tesbitlere dayandırıldığını, bu tesbit sonucunda 145 adet taş kullanıldığının belirlendiğini ve yeni fiyatın tesbitinde bu miktarın esas alındığını ileri sürerek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmektedir.

İlamda, 8x8x8 cm boyutlarında granit küp taş ile harçlı tretuvar kaplaması imalatı için, imalâtta kum yerine harç kullanılması sebebiyle, idarece yapılan yeni analiz esas olarak kabul görmüş, ancak idarece fiilen yapılan ölçümlerde tespit edilen 145 adet taş yerine 17.143 poz no.lu analizde belirtilen 102 adedin esas alınması gerektiği hükme esas alınmıştır.

17.143 poz no.lu analiz ihtiyaca cevap vermediğinden yeni analiz yapılmıştır. Eğer yeni analizin gerekliliği kabul edilmiş ise, mükerrerlik ve teknik bilirkişi tesbiti hariç, usulüne uygun olarak yapılan bu analize bağlı kalmak gerekmekte, idarece fiili tesbit sonucunda elde edilen miktarı, fahiş ve yanlış olmadığı sürece, kabul zorunlu olmaktadır.

17.143 poz no.lu Bayındırlık Analizi, boyutları 8,9 ve 10 cm olan küptaşların her biri için ayrı ayrı değil ortalama (9 cm) alınmak suretiyle miktar tesbiti yapılmıştır. İdarece yapılan yeni analizde ise, fiilen kullanılan 8 cm lik küp taş ve 0.5 cm lik derz aralığı dikkate alındığında, 1 m de kullanılan taş sayısı 12 adet, 1 m²’de kullanılan taş sayısı ise 144 adet olmaktadır. Bu durum idarece yapılan tesbiti ve dilekçi iddialarını doğrulamaktadır.

İlamın 27/D maddesiyle verilen hükme karşı dilekçi, bordür taşlarının 8.000-10.000 titreşimli basınç altında ve beton slambı 8 olacak şekilde prefabrik olarak yapıldığını, bu hususların temin edilebilmesi için saç kalıplar kullanıldığını, TCK’ya ait 3362 poz no.lu imalâtın ise işyerinde ve ahşap kalıpla yapılması sebebiyle istedikleri özellikleri elde edemeyeceklerini, bu sebeple ne bu pozda ne de 21.001 no.lu pozda yer alan ahşap seri kalıbı kullanamadıklarını, kullanmış oldukları özel saç kalıbın resmi makamlarca tesbit edilmiş bir birim fiyatının olmadığını, yapılan yeni analizde, özel fiyat yerine, duruma en uygun 21.035/1 poz no.lu analizde belirtilen saç kalıbın fiyatının esas alındığını ileri sürerek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmektedir.

Yukarıda 27/C maddesine ilişkin görüşlerimizde de açıklandığı üzere, gerekliliği kabul edilen ve usule uygun olarak yapılan yeni analize, mükerrerlik ve teknik bilirkişi tesbiti ile fahiş miktar ve fiyatlandırılmalar hariç, bağlı kalmak ve kabul zorunlu olmaktadır. İlamda ise bu yolda hiçbir iddia ve hüküm yer almamaktadır. İlamda ayrıca, sorumlular tarafından ileri sürülen, saç kalıbın ve imalatın özel olduğu hususu da karşılanmamıştır.

Açıklanan sebeplerle, dilekçi tarafından ilamın 27/A ve B maddesine ilişkin olarak bildirilen ve hüküm tarihinden önce mahsuben yapılmış olan tahsilatlar temyiz konusu olmayıp yargılamanın iadesi ile ilgili bulunduğundan, bu hususta Kurulumuzca yapılacak işlem olmadığına ve gereğinin ifasını teminen dosyanın ilgili daireye tevdiine, 27/C ve D maddeleri ile ilgili itirazlarının kabulüne; sonuç olarak 2003 sayılı ilamın 27.maddesiyle …liraya ilişkin olarak verilen tazmin hükmünden …liralık kısmının düşülerek kalan …liranın sorumlular …ın uhdesinde kalmak üzere hükmün …lira olarak DÜZELTİLMEK SURETİYLE TASDİKİNE (Üye …ın esasa ilişkin gerekçelere aynen katıldığı ancak sonuç hükmünün A ve B fıkraları için dairesine tevdii, C ve D fıkraları için ref. olması gerektiği şeklindeki ayrışık oyuna karşı) oyçokluğuyla, 20.03.2001 tarihinde karar verildi.”

Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı:
Yılı: 2006
İlam No: 1104
Dosya No: 33576
Tutanak No:35951
Karar Tarihi: 18.12.2012

Özeti: 1-Aksi teknik yönden kanıtlanmadığı sürece, tespit edilen yeni birim fiat ile bu fiatların elde edilmesinde kullanılan veya puantaj suretiyle elde edilen işçilik ve malzeme değerlerine itibar edilmesi gerekir.

2- Bir işin geçici kabulünün veya kesin hesabının yapılmamış olması, imalatın birim fiyatının hatalı alınması nedeniyle kamu zararına sebebiyet verilmesi hususunu ortadan kaldırmaz.

“Şartname’de yeni birim fiyat tespit edilirken öncelik sırası ile hangi analizlerin kullanılacağı belirtildikten sonra bu analizlerde yine öncelik sırası ile hangi rayiçlerin kullanılacağı tek tek sayılmıştır.

Şartname hükmünün yeni birim fiyatın tespitinde kullanılacak analizlere ilişkin öncelik sırası ile saymış olduğu analizlerin incelenmesinde, bu analizlerin iki ayrı grupta oldukları görülmektedir. Birinci grupta yer alan analizlerin, 1- Sözleşme ve eklerindeki (birim fiyat cetvellerindeki) birim fiyatların tespitinde kullanılan analizler veya varsa o işe ait teklif analizler, 2- Sözleşme birim fiyatlarının tespitinde kullanılan analizlerle veya varsa o işe ait teklif analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler, 3- Diğer İdarelere ait benzer analizler olduğu görülmektedir.

Bu grupta yer alan analizler yapılacak olan imalata kıyasla tespit edilen analizlerdir. Yani yapılacak olan imalata bire bir uyduğu veya yakın bir imalat olduğu kıyasen tespit edilen analizler, ya aynen uygulanacak veya bir kısım girdileri değiştirilerek yeni analiz yapılacaktır.

İkinci grupta ise Birim fiyatı tespit edilecek iş kalemleri için o işin yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları ile işçi ve makinelerin çalışma saatleri esas alınarak oluşturulacak analizlerin yer almakta olduğu görülmektedir.

Yapılmış olan yeni birim fiyat analizleri Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi’nin 20.maddesi çerçevesinde yüklenici ve idare arasında mutabakat içerisinde, oluşturulmuş analizler olup, teknik bir bilirkişi tespitine dayalı olmadan bu analizlerde yer alan girdi miktarlarının fazla olduğunu söylemek mümkün olmadığı gibi, benzer analiz olduğu hükmedilen analizlere kıyasla bu analizlerin girdi miktarlarının benzer analizlerle aynı olması gerektiğini söylemekte mümkün görülmemektedir.

İlam hükmü yukarıda belirtildiği gibi her hangi bir teknik tespite dayalı olarak tesis edilmemiş olduğundan yerinde görülmemektedir.

Bu itibarla, 1104 sayılı İlam’ın 2. maddesi ile verilmiş olan tazmin hükmünün KALDIRILMASINA,

3-) 1104 sayılı İlam’ın 3.maddesi ile …İnşaatı İşine ilişkin …nolu Hakedişin hesaplanmasında 26.215 poz nolu “3 cm Andezit Duvar Kaplama Yapılması” imalatının birim fiyatının hatalı alınması nedeniyle …TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde özetle, söz konusu hatanın kesin hesapta düzeltileceğini; ancak, söz konusu yapım işinin bugüne kadar geçici kabulü yapılmadığı gibi kesin hesabı da çıkarılmadığından ve her iki konunun da yargıya intikal etmiş olup, davanın …Mahkemesinde …Esas no ile devam ettiğini; buna göre 1104 sayılı Sayıştay İlamının bozularak …Mahkemesinde …Esas no ile devam eden dava sonucunun beklenmesini talep etmiştir.

Söz konusu işin geçici kabulünün yapılmaması, İlama konu edilen 26.215 poz nolu “3 cm Andezit Duvar Kaplama Yapılması” imalatının birim fiyatının hatalı alınması nedeniyle kamu zararına sebebiyet verilmesi hususunu ortadan kaldırmayacaktır. Zira, ilamın hüküm tarihi itibariyle ortada bir kamu zararı bulunmaktadır.

Bu itibarla, 1104 sayılı İlamın 3.maddesi ile verilmiş olan tazmin hükmünün TASDİKİNE,

Karar verildiği 18.12.2012 tarih ve 35951 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.”

SONUÇ: 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre ihale edilip 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre sözleşmeye bağlanarak yürütülen bir yapım işinde, uygulama esnasında yeni birim fiyat analizi ihtiyacı doğması halinde, yeni fiyat analizlerinin sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22.maddesinde belirtilen analiz kaynaklarındaki öncelik sıralamasına uyulması kaydıyla idareyle yüklenicinin mutabakatı aranır.