Beton ve Harç İçin Türk Standartları Işığında Çimentolar

Dr. Ali UĞURLU
DSİ TAKK Dairesi Başkanlığı

Özet: Çok değişik alanlarda kullanılması, ekonomik bir malzeme olması, teknik özellikleri ve kolay işlenebilmesi nedeni ile beton günümüzün en çok kullanılan yapı malzemesidir. Betonun en önemli bileşeni ise beton içerisindeki diğer bileşenleri birbirine bağlayan çimentodur.

Toz halinde bulunan ve su ile karıştırıldığında başlangıçtaki plastik durumunu yavaş yavaş kaybederek sertleşme özelliği gösteren, içine karıştırıldığı ortamdaki taneleri birbirine bağlayarak istenilen boyut ve şekilde yapı elemanlarının elde edilmesini sağlayabilen maddelere bağlayıcı madde adı verilir. Kireç, alçı ve çeşitli çimentolar en önemli bağlayıcı maddelerdir. Kireç en eski bilinenidir. Romalılar kirece puzolan katarak günümüze kadar dayanan yapılar inşa etmişlerdir. 19. yüzyılın sonuna kadar da bu malzeme kullanılmıştır. 1824 yılında İngiltere’nin Leeds kentinde Joseph Aspdin isimli bir duvarcı ustası hazırladığı ince taneli kil ve kalker karışımını pişirip öğüterek bağlayıcı bir ürün elde etmiştir. Bu ürüne su ve kum katıldığında ortaya çıkan malzemenin İngiltere’nin portland adasından elde edilen yapı taşlarına benzediğini gören Aspdin elde ettiği bu bağlayıcıya Portland Çimentosu adını vermiştir. Daha sonra 1845 yılında Isaac Jhonson tarafından kil ve kalker karışımlı bu malzeme yüksek sıcaklıkta pişirilince bu günkü çimento özelliklerine çok yakın olan bir bağlayıcı elde edilmiştir.