Sigortacılık Nasıl Başladı: 3000 Yıllık Tarihi
Sigortacılık, antik dünyaya kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Yüzyıllar boyunca, insanları çeşitli risklerden koruyan modern bir iş haline geldi. Sektör uzun yıllardır karlı olmuştur ve uzun vadeli özel ve kamu finansmanının önemli bir yönü olmuştur.
Antik dünyada, ilk sigorta biçimleri Babil ve Çinli tüccarlar tarafından kaydedildi. Tüccarlar, mal kaybını sınırlamak için eşyalarını tehlikeli sulardan geçmek zorunda kalan çeşitli gemiler arasında bölüştürürdü. İlk belgelenmiş kayıp sınırlama yöntemlerinden biri, MÖ 1750 civarında yazılan Hammurabi Kanunu’nda belirtilmiştir. Bu yönteme göre, kredi alan bir tüccar, sevkiyatın çalınması durumunda kredinin iptal edileceğine dair bir garanti karşılığında borç verene fazladan bir miktar para ödeyecekti. Halkını ilk sigortalayan Ahameniş hükümdarlarıydı ve sigorta kayıtları notere sunulurdu. Önemli değere sahip hediyeler için sigorta da not edilirdi. Hediyelerini bir kayıt defterine kaydeden kişiler, başları belaya girdiğinde hediyenin varlığını kanıtlayarak hükümdardan yardım alırdı.
Antik dünya geliştikçe, seyahat için uygun mevsimlere dayalı oranlara sahip deniz kredileri su yüzüne çıktı. MÖ 600 civarında, Yunanlılar ve Romalılar hayırsever toplumlarıyla ilk hayat ve sağlık sigortası türlerini oluşturdular. Bu dernekler ölen vatandaşların ailelerine bakım sağladı. Bu tür topluluklar dünyanın birçok farklı bölgesinde yüzyıllarca devam etmiş ve cenaze törenlerini de kapsamıştır. 12. yüzyılda Anadolu’da bir tür devlet sigortası tanıtıldı. Bölgede tüccarlar soyulursa, devlet hazinesi onların zararlarını tazmin edecekti.
Sözleşmelere veya kredilere bağlı olmayan bağımsız sigorta poliçeleri 14. yüzyılda Cenova’da ortaya çıktı. İlk belgelenmiş sigorta poliçesi 1347’de Cenova’dan geldi. Sonraki yüzyılda, bağımsız deniz sigortası oluşturuldu. Bu sigorta türünde, primler benzersiz risklere göre değişmekteydi. Bununla birlikte, sigortanın sözleşmelerden ve kredilerden ayrılması, sigortayı geri kalan zamanlarda etkileyecek büyük bir değişiklikti.
Sigorta konusunda basılan ilk kitap Pedro de Santarém tarafından kaleme alınmış ve 1552’de yayınlanmıştır. Avrupa’da Rönesans sona erdiğinde sigorta, çeşitli teminat türleri ile çok daha sofistike bir koruma biçimine dönüşmüştür. 17. yüzyılın sonlarına kadar, birçok bölge hala tıbbi masraflar ve cenazeler için para toplayan dost toplulukların hakimiyetindeydi. Bununla birlikte, 17. yüzyılın sonu, Londra’nın ticaret dünyasındaki öneminin hızla genişlemesini sağladı. Bu da kargo sigortasına olan ihtiyacı artırdı. Londra, kargo gemileri ve ticari tüccarların girişimlerini üstlenmeye istekli şirketler veya kişiler için bir merkez haline geldi. Londra’nın önde gelen sigorta şirketlerinden biri olan Lloyd’s of London, şehirde hala önemli bir sigorta şirketidir.
Modern sigortacılık, şehrin 1666’da meydana gelen Büyük Londra Yangını’na kadar uzanabilir. 30.000’den fazla evi yıktıktan sonra, Nicholas Barbon adında bir adam bir bina sigortası işine başladı. Daha sonra şehrin ilk yangın sigortası şirketini kurdu. Kaza sigortası 19. yüzyılın sonlarında kullanıma sunuldu ve modern sakatlık sigortasına çok benziyordu.
ABD tarihinde, ilk sigorta şirketi Güney Carolina’da kuruldu ve 1732’de yangın sigortası sunmak için açıldı. Benjamin Franklin, 1750’lerde feci yangınların binaları yok etmesini önlemek için katkı toplayan bir şirket kurdu. 1800’ler gelip geçerken, sigorta şirketleri hayat sigortasını ve diğer çeşitli teminat biçimlerini içerecek şekilde gelişti. Amerika Birleşik Devletleri’nde 1930’lara kadar hiçbir sigorta türü zorunlu değildi. O zamanki, hükümet Sosyal Güvenlik yarattı. 1940’larda GI sigortası su yüzüne çıktı. Şavaşta kocaları ölen kadınların mali zorluklarını hafifletmeye yardımcı oldu. 1980’lere kadar, araba sigortasına olan ihtiyaç, onu zorunlu kılmak için adımlar atılacak kadar büyüdü. Sigorta köklü bir iş olmasına rağmen, tüketicilerin gelişen ihtiyaçlarını karşılamak için hala değişiyor ve gelecekte de değişecek.
1870 yılında İstanbul’un Beyoğlu semtinin büyük bir kısmını tahrip eden yangından sonra ihtiyaç duyulmaya başlamış. 1871’de Sultan Abdülaziz’in emriyle itfaiye örgütünün oluşturulmasını, 1872 yılında Sun, Northern ve North British adlı İngiliz sigorta şirketlerinin İstanbul’da faaliyete geçmesi izlemiştir. Türkiye’ye ilk Fransız şirketi olarak 1878’de La Fonciére gelmiştir.
İlk yerli sigorta şirketi, II. Abdülhamid zamanında 1892’de Osmanlı Umum Sigorta Şirketi adıyla İstanbul’da kuruldu. Kurucuları Osmanlı gayrimüslimleriydi. Şirket 1918’e kadar aynı adla nakliyat, yangın ve hayat sigortası başta olmak üzere birçok alanda sigorta işlemleri yaptı.
Türk sigortacılık sektöründe, 42’si hayat dışı, 6’sı hayat, 15’i hayat emeklilik ve 4’ü reasürans olmak üzere 67 şirket hizmet veriyor.
