Sözleşmelerde Fiyat Farkı Uygulaması

Hakkı USTAÖMER, TOBB Sek. Mec. ve TMB Danışmanı

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “Fiyat Farkı Verilebilmesi” başlıklı 8. maddesiyle sadece fiyat farkı verilebilmesine ilişkin esas ve usulleri tespite yetkili makam belirlenmiş, fiyat farkı verilmesine kimin karar vereceği hakkında ise ne 4734 sayılı Kanunda ne de 4735 sayılı Kanunda herhangi bir hükme yer verilmemiştir.

Halen yürürlükte bulunan Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esaslara İlişkin BK Kararnamesinin 4. maddesi de bu konuda net bir hüküm ortaya koymamış, fiyat farkı uygulamasını idarelerin İnsiyatifine bırakmıştır. Bu adil bir uygulama değildir; çünkü bazı idareler konuya gerçekçi yaklaşarak, sözleşmelerine fiyat farkı verilebileceğine (veya kesilebileceğine) ilişkin hüküm koyarken bazı idareler her nedense buna yanaşmamaktadır. Bu da kamu alımlarında çifte standarda yol açmaktadır.

Fiyat farkı uygulaması kamuya ihale yoluyla hizmet veren yüklenicilerin beklenmeyen ölçüde (genel fiyat artışlarının üstünde) meydana gelen fiyat artışlarına karşı acze düşmelerini önlemektir. 2008 yılının birinci yarısında demir ve petrol türevi ürünlerin fiyatlarındaki beklenmeyen artışlar sonucu yaşanan durum gibi… Ne yazık ki birçok idarenin bu konudaki tedbirsiz davranışı yüzünden söz konusu dönem için yeni bir kanuni düzenlemeye ve BK Kararnamesine ihtiyaç duyulmuştur. Bunun sonucu olarak, fark ödemeleri konusunda, hem süre kaybına neden olunmuş hem de Parlamento ve Bakanlar Kurulu gereksiz yere meşgul edilmiştir.

Aslında 4734 sayılı Kanunun temel felsefesi, isteklinin teklif verdiği tarihteki piyasa rayiçleri üzerinden teklifini sunması ve ileride doğacak fiyat artış ve eksilişlerine karşı da tedbir alınmasını sağlamaktır. Halen devam eden uygulamada görüldüğü gibi, bir ay bile uzun bir süre iken, isteklilerin bir yıl sonrasını görerek teklif vermelerini beklemek, dünyanın hiçbir ülkesinde görülmeyen çağdışı bir yaklaşımdır. Kaldı ki mevcut Kanun aylık fiyat farkı verme veya kesme uygulamasına bile izin vermektedir.

Özellikle yapım işleri sektöründe bu yıl yaşanan kaos ortamının bir daha yaşanmaması için, gündemde olan Kamu İhale Kanunundaki değişikliklere ilaveten 4735 sayılı Kanunda da aşağıda belirttiğim değişikliklerin yapılmasında fayda mülahaza etmekteyim:

a) 4735 sayılı Kanunun 8. maddesi, aşağıdaki şekilde değiştirilmelidir:

“4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tabi idareler, ihale yoluyla yaptıkları alımlarda uygulanacak fiyat farkları hakkında (Kamu İhale Kurumu ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığının teklifi üzerine) Bakanlar Kurulu Kararı ile sözleşme türlerine göre belirlenen esas ve usulleri şartname ve sözleşmelerine koymak zorundadır.

Sözleşme ve şartnamede yer alan fiyat farkına ilişkin hükümlerde sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.”

Kanunun temel felsefesine uygun olan bu düzenleme ile, idarelerin keyfi uygulamalarının önüne geçilecektir. Bu düzenlemeye bağlı olarak;

b) Fiyat Farkı Kararnamesinin 6. maddesindeki fiyat farkı formülünde yer alan B=0,90 sabit katsayısının sözleşme türlerine göre makul ölçülerde düzenlenmesi gerekmektedir.

c) Kararnamenin 7/c (yabancı para cinsinden ihalelerin istisnası) maddesi kaldırılmalıdır.

d) Kararnamedeki fiyat farkı formülünde yer alan ağırlık katsayıları, mutlaka bir hesaba (metraja, ölçüme) göre belirlenmeli ve ihale onay belgesine eklenmelidir.

e) Kararnamenin 12 maddesindeki “verilebilir” ifadesi, “verilir” şeklinde kesin hüküm haline getirilerek bu ifadeden kaynaklanan keyfiliğe son verilmelidir. 08.2008.