M.A.O. – Chéliff Barajı

Alaattin TOSUNOR, Başkan Yardımcısı
MAPA İnşaat ve Ticaret A.Ş.

Ahmet YAĞCI, İnşaat Yüksek Mühendisi
MAPA İnşaat ve Ticaret A.Ş.

Cezayir’in kuzey batısında, Mostaganem, Arzew ve Oran şehirleriyle çevrili bölgenin sanayi ve içme suyu ihtiyacını karşılamak üzere 2 baraj, 1 temiz su arıtma istasyonu, 1 transfer sistemi inşaatından oluşan ve ilgili şehirlerin isimlerinin baş harflerinin yan yana getirilmesiyle kısaca MAO diye tanınan proje, yıllık 155 milyon m³’lük debisiyle Chéliff deresinin regülasyonunu sağlayacaktır.

MAO Projesi kapsamındaki işler Cezayir Su Kaynakları Bakanlığı’na bağlı, Barajlar ve İsaleler Ulusal İdaresi (Fransızca ve kısaltılmış adı, ANBT) tarafından 4 lot halinde ihale edilmiştir. Bunlar:

Lot 1 – Chéliff Barajı ve Chéliff Barajıyla Arıtma İstasyonu arası isale hattı. Bu lot Sidi Lahdjel Arıtma İstasyonuna doğru basma ve çekme hare- ketini, regülasyon havuzunu, pompa istasyonunu, çamur çökelticileri, su alma yapısını ve Chéliff deresi üzerindeki derivasyon barajıyla ilgili sanat yapılarını kapsamaktadır.

Lot 2 – Kerrada Barajı ve Kerrada ile Chéliff Barajları arası isale hattı. Bu lot Chéliff ve Kerrada arasındaki basma ve çekme hareketini ve Kerrada Barajının gövdesiyle ilgili sanat yapılarını kapsamaktadır.

Lot 3.1 – Mostaganem, Arzew, Oran kulvarındaki isale hattı. Bu lot Mostaganem ve Oran dağıtım rezervuarlarıyla isale hattı hareketini kapsamaktadır.

Lot 3.2 – Sidi Lahdjel Temiz Su Arıtma İstasyonu.
2004 ve 2005 yılları boyunca ihaleleri tamamlanıp inşaatları başlayan bu 4 lottan, bu yazıyla tanıtımı yapılacak 1. Lot, yani Chéliff Barajı ve Chéliff Barajıyla Arıtma İstasyonu arası isale hattı projesinin ihale ve sözleşme tarihçesi kısaca şöyledir.

Chéliff Barajı projesinin ilk ihalesi 2004 yılı başına rastlar. Bu ihaleyi kazanan Ortaklık Grubu 3 müteahhitten oluşmaktadır. Bunlar Almanya’dan Heitkamp (pilot), Cezayir’den Kou GC ve Türkiye’den Eser şirketleridir. Bu ihalede projenin ilk keşfi 80 milyon Euro civarındadır.

Şantiyenin Başlangıcı, Dolusavak Temeli

Dolusavak İnşaatı

Dolusavak ve Baraj Gövdesi

Heitkamp – Kou GC – Eser Ortaklık Grubunun taahhüdü altında proje 2 sene geçirir, ancak hemen hiçbir ilerleme kaydedemez. 2006 Sonbaharında ANBT, bu grupla olan sözleşmesini fesheder ve projeyi yeniden ihaleye çıkarır. MAO kapsamında iş yapan diğer müteahhitlere davet gönderilerek yapılan yeni ihaleyi MAPA İnşaat ve Ticaret A.Ş. kazanır. Sözleşme Mart 2007’de imzalanır; iş emri 1 Mayıs 2007’de alınır.

Yeni ihaleyle birlikte projenin kapsamı biraz daha genişler. Çamur çökelticiler ilave edilir, pom- palama kapasiteleri yükseltilir. Bunlarla birlikte keşif artık 122,5 milyon Euro’dur. İşin süresi 22 ay olarak planlanmıştır.

MAO projesine ve proje kapsamındaki lotlara genel bir bakış attığımızda, Chéliff Barajı’nın aslında MAO’nun kalbi olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Chéliff Barajı coğrafi olarak Arıtma İstasyonuyla Kerrada Barajı arasında kalmaktadır. Chéliff Barajı arkasında biriken su, bir yandan Kerrada’ya basılacak ve orda depolanacaktır, diğer yandan Arıtma İstasyonuna basılacaktır. Arıtma İstasyonundan sonra da Mostaganem, Arzew ve Oran kulvarındaki isale hattına aktarılacaktır. Chéliff Barajı, baraj gövdesi büyüklüğü ve gölet hacmi bakımından mütevazi bir baraj gibi görünse de, pompalama kapasiteleri, şalt sahası gücü, hidromekanik aksam, çamur çökelticiler, koç darbesi önleyici sistemler ve diğer sanat yapılarıyla birlikte göründüğünün çok daha ötesinde önem ve işleve sahiptir.

Chéliff Barajı ve Chéliff Barajıyla Arıtma İstasyonu arası isale hattı projesi kapsamındaki yapılar:
• Chéliff deresi üstünde bir baraj,
a. Temelden maksimum 48 m yüksekliğinde ve en üst noktada 80 m açıklıkta betonarme bir dolusavak. Savak duvarları ve enerji dağıtım havuzu. 4 adet, 15 m x 11,5 m boyutlarında savak kapağı ve hidromekanik ekipmanlar
b. Kret uzunluğu 440 m, yüksekliği 38 m olan toprak dolgu bir bent. Yaklaşık 450.000 m³ dolgu hacmi.
• Su alma yapıları.
• Çamur çökelticiler; 50 m çapında ve 4,5 m yüksekliğinde 8 adet betonarme su tankı ve hidromekanik ekipmanlar.
• Pompa istasyonu;
a. Uzunluğu 80 m, genişliği 20 m, yüksekliği 13 m olan, büyük bölümü yeraltında kalan, duvarları da dahil tamamen betonarme yapı. Su alma havuzu.
b. 7 adet 3,2 MW + 5 adet 5 MW gücünde toplam 12 pompa ve motorları. Hidromekanik ve elektromekanik aksam.
Sistem, Kerrada Barajı’na 9 m³/sn; Sidi Lahdjel Temiz Su Arıtma İstasyonu’na 6,5 m³/sn su basma kapasitesine sahiptir.
• Pompa istasyonuyla regülasyon havuzu arası 2000 mm çaplı isale hattı (basınçlı hat). İsale hattı üzerindeki hidromekanik aksam.
• 4500 m³ stoklama kapasiteli regülasyon havuzu.
• Regülasyon havuzu ile arıtma istasyonu arası 2000 mm çaplı isale hattı (cazibeli hat).
• 1’i 120 m³’lük, 2’si 400 m³’lük 3 adet tank ve çeşitli hidromekanik aksamdan oluşan koç darbesi önleyici sistem.
• Kumanda ve otomasyon sistemleri.
• 220/10 kV şalt sahası; 46,5 MW’lık kurulu güç.
• Aydınlatma ve baraj ulaşım yolları.
Projenin ilk keşfinde, kabaca 750.000 m³ kazı,

Dolusavaktan Mansaba Bir Görüntü

Çamur Çökelticiler ve Uzakta Şalt Sahası

Şantiyenin Ortası, İnşaat Alanı

Koç Darbesi Önleyici Tanklar ve Çamur Çökelticiler

750.000 m³ dolgu ve 200.000 m³ betonlama öngörülmektedir. Ancak bugüne kadar onaylanmış 3 adet keşif artışı neticesinde bu değerlerin çok üstüne çıkılmıştır. İlk keşiften itibaren proje yapılarının karakteristiklerinde oluşan ana değişiklikleri şöyle sıralayabiliriz:
• Özellikle dolusavak ve çamur arıtıcıların kazıları sırasında, zeminin önceden öngörülmediği şekilde dayanıksız çıkması sonucu artan kazı, dolgu ve betonlama işleri.
• Pompalanacak suyun debisinin, ihale aşamasında öngörülenin üzerine çıkarılması; buna paralel olarak isale hatlarıyla hidromekanik ekipmanlardaki revizyonlar. Örneğin koç darbesi önleyici sistemin, 3’ü 250 m³’lük, 3’ü 225 m³’lük, 2’si 90 m³’lük toplam 8 tank ve buna uygun hidromekanik aksama dönüştürülmesi.
• Baraj gölü içinde kalacak olan yolların, müştemilatlarıyla birlikte, baraj çevresine alınacak şekilde deviasyonu işinin proje kapsamına alınması.
• Bölge halkının, işlerin uzayıp suyun gecikmesinden dolayı oluşacak mağduriyetlerini gidermeye yönelik kısmi düzenlemeler.

Koç Darbesi Önleyici Tanklar ve Çamur Çökelticiler

Koç Darbesi Önleyici Tanklar

Bu değişiklikler çerçevesinde onaylanmış 3 keşif artışıyla birlikte proje süresi 22 aydan 38 aya çıkmıştır. Kazı, dolgu ve betonlamada ise kabaca şu değerlere ulaşılmıştır.
Kazı : 4.500.000 m³
Dolgu : 2.300.000 m³
Beton : 310.000 m³

Şalt Sahası

Pompa İstasyonu İnşaatı

Bütün bunlarla birlikte işin keşfi 218 milyon Euro’ya ulaşmıştır.

Projenin şu andaki gerçekleşmesi 192 milyon Euro civarındadır. 4. keşif artışının onaylanmasıyla yürürlüğe girecek iş programına göre Chéliff Barajı projesi 2011 Mayıs’ında tamamlanacaktır.

Bugün itibariyle projenin geçici kabul safhalarından yarı endüstriyel dönem ve testleri tamamlanmıştır. Bundan sonra tam endüstriyel dönem çalışmaları yürütülecektir. Tam endüstriyel dönemin sonunda geçici kabul sertifikası alınacaktır.

Projenin son ilave işi, baraj altında kalan şehirlerarası yolun yerine baraj çevresinde yapılacak 11 km’lik yoldur. Bu yol da 2011 yılı sonuna kadar bitirilecektir.

MAO kapsamındaki diğer 3 lotun da (Kerrada Barajı, MAO İsale Hattı, Arıtma İstasyonu) tamamlanmasıyla birlikte sistem, 2012 yılından itibaren tam kapasiteyle çalışmaya başlayacaktır.