Betonarme Yapılarda Boşluklu Perde Duvarların Analizlerinin Değerlendirilmesi

Arş. Gör. Barış SAYIN, İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü

Özet: Türkiye’de mevcut yapı stoğunun büyük oranda betonarme yapılar olduğu bilinmektedir. Ülke topraklarının çok önemli bir kısmının (%92) aktif deprem kuşağında yer alması yatay kuvvetlerin, yapı tasarımında önemli ölçüde yer almasını gerektirmiştir. Söz konusu yatay kuvvetlerin karşılanmasında betonarme perdeler önemli görevler üstlenmektedir.

Türk Deprem Yönetmeliğinde (DBYBHY 2007), perde duvarlarla ilgili uygulanacak kurallar ve öneriler açık olarak sunulmuştur. Deprem Yönetmeliğinde, taşıyıcı sistemler, süneklik düzeyi normal ve süneklik düzeyi yüksek olarak belirtilmiştir. Süneklik düzeyi normal sistemler için bina yükseklik koşulları sağlanmadığı takdirde perde kullanımı zorunlu kılınmıştır. Ayrıca, perdelerin her iki süneklik düzeyinde geçerli olmak üzere betonarme perdelerin karşılayacağı taban kesme kuvvetleri için sınır değerler konulmuştur. Yeni inşa edilen ve mevcut yapılara bakıldığında, çoğunlukla perde yerleşimlerinin planda birbirine dik iki doğrultuda yapıldığı gözlenmektedir. Böylece yatay kuvvetlerin önemli oranının betonarme perdeler, düşey yüklerin ise, betonarme karkas elemanlarıyla taşınması hedefenmiştir [1].

Deprem Yönetmeliğinde, Boşluksuz (bağ kirişsiz) ve Boşluklu (bağ kirişli) perdeler için koşullar verilmiştir. Yerinde dökme betonarme için taşıyıcı sistem katsayısını, R “7” olarak kullanabilmek için süneklik düzeyi yüksek boşluksuz (bağ kirişsiz) betonarme perdelerin tabanında, deprem yüklerinden meydana gelen kesme kuvvetlerinin toplamı, binanın tümü için tabanda meydana gelen toplam kesme kuvvetinin %75 inden daha fazla olmayacak koşulu getirilmiştir. Boşluklu (bağ kirişli) perde sisteminde ise, “Göz önüne alınan deprem doğrultusunda, herhangi bir bağ kirişli perde sistemini oluşturan perde parçalarında deprem yüklerinden oluşan taban momentlerinin toplamı, bağ kirişli perde sisteminde deprem yüklerinden oluşan toplam devrilme momentinin 2/3’ünden fazla olmayacaktır. Bu koşulun sağlanamaması durumunda, bağ kirişli perdeyi oluşturan perde parçalarının her biri boşluksuz perde olarak sayılacak ve taşıyıcı sistem katsayısı değiştirilecektir.” İfadesi yer alır.

Makalenin tamamına Yapı Dünyası Dergisi 2008 Sayı: 148 den ulaşabilirsiniz.