Tiyatro Yapılarının Gelişim Süreci – 2
Yrd. Doç. Dr. Mustafa KAVRAZ, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü
Özet: Antik Yunan tiyatroları Roma İmparatorluğu döneminde taklit edilerek geliştirilmiş ve geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Roma tiyatrosu eğlence içerikli bir yapıya sahip olmuştur. Sirk oyunları Roma ile başlamış, Yine Roma döneminde gladyatörler sahne alanındaki gösterilerin vazgeçilmez öğeleri haline gelmiştir.
Roma dönemi tiyatrolarında koronun yalnızca oyun aralarında sahne alması orkestra alanının at nalı biçiminin yarım daire biçiminde küçülmesine neden olmuş, bunun sonucu olarak seyirci alanı da aynı şekli almıştır. Roma tiyatrolarında ön sahne (proskene) genişletilmiş, sahne alanı yükseltilmiş ve orkestra alanının bir bölümü oturma yerleri halini almıştır. Antik Yunan tiyatrolarındaki seyirci alanı, Roma döneminde 180 derece ile sınırlandırarak bu alana yeni bir biçim kazandırılmıştır. Fakat Helenistik dönemde yapılıp Roma döneminde değiştirilen tiyatroların seyirci alanlarının yarım daireden büyük olduğu görülmektedir. Yunan tiyatrolarında yer alan ve yapıyı ikiye ayıran parodosların tünel biçiminde bir yapıya sahip olması ile Roma tiyatrosu tek bir birim haline gelmiş ve böylece seyircilerin yapı dışı ile ilişkisi de kesilmiştir. Şekil 11’de Roma dönemine ait tiyatro örnekleri yer almaktadır.
Seyirci alanını gölgelemesi amacıyla yapılan tenteler de Roma anlayışının Yunan tiyatro anlayışına getirdiği yenilikler arasındadır. Bu tenteler dış duvar üzerindeki ahşap direklere asılı olarak yerleştirilmiştir. Roma tiyatrosunda seyirci alanının üst kısmı da sütunlu bir galeri olarak inşa edilmiştir.
Makalenin tamamına Yapı Dünyası Dergisi 2010 Sayı: 176 dan ulaşabilirsiniz.
Makalenin 1. Bölümü Yapı Dünyası Dergisi Ekim 2010 Sayı 175 de yayınlanmıştır.
