Mennan Aksoy (Mennan Usta)
Gaziantepli iş adamı ve makine mucidi olarak bilinen Mennan Usta, kendi hayatından kesitleri esprili bir dille şöyle anlatıyor: Bir gün Gaziantep’e tekstil makinesi satmak için bir Fransız geldi. Satış yaparken de bize diyor ki;
“Tekstilin beşiği sizsiniz ama Çin ve Hindistan geliyor. Teknolojinizi yenilemezseniz sizi geçerler”. Bunu söylüyor ama derdi bizim geçilmemiz değil tabii ki. Arkasından da ekliyor, “En iyi makineleri biz Fransızlar üretiyoruz. Bizim makineleri alın rekabeti kazanın’’ diyor. Beni bu durum çok etkilemişti. Çünkü eminim bu Fransız, Hintli’ye Çinli’ye de Türk’leri geçmek istiyorsanız bizim makineleri almanız şart diyordu. O zamanlar çok düşündüm ve şu gerçeği gördüm: Aslında Avrupa’nın tekstilde ve diğer sektörlerde metalden başka geliri yok. Bu yüzden de çeliğe hükmetmeyen namusuna mukayyet olamaz dedim kendi kendime ve makine yapmaya koyuldum. Fransızların 3 milyon Euro’ya satacağı makineyi 50 bin Türk Lirasına ürettim. Ürettiğim makineyi yerli ve yabancı piyasaya sürdüm.
Mennan Aksoy’un Geliştirdiği Makine Teknolojisi
Mennan Usta’nın geliştirdiği makine teknolojisi sayesinde tekstil sektörüne yeni ürünler girmeye başladı. Makinelerde ürettiği yoğunluğu düşük triko, yazın serin, kışın sıcak tutan bir üründür. Bütün dünya tekstilcileri ürünün peşinde koştu. Ar-Ge çalışmalarına 7 milyon dolardan fazla para harcamıştır. Yaptığı yerli sermayeli makineler ile sadece Gaziantep’in değil Türkiye’nin en önemli makine sanayicileri arasında yer almıştır. Yaptığı makineler ile küresel düşündüğümüzde yaklaşık 2 milyon insana istihdam sağlamıştır.
Mennan Aksoy Kimdir
Mennan Usta’yı, Gaziantep’liler ve tekstil sektöründe tanımayan yok. Ayrıca Alman, Fransız, İtalyan makine üreticileri de yakından tanıyor. Türkiye için bir gurur ve deha olan Mennan AKSOY, Avrupalı makine üreticileri için ise tam bir kabustur. Çünkü Mennan usta bir makineyi 10 dakika inceledikten sonra aynısı yapabilmek için gece gündüz uğraşır, sonunda makineyi yapar ve maliyetini de 5/1 oranında düşük olarak piyasaya sürerdi.
Bu sebeple makine fuarlarına alınmıyordu. O da sahte kimliklerle girmeye çalışıyordu. Çünkü ne bir telif hakkı ne de bir patent hakkı olmayan bu usta tam bir taklit ustasıydı. Ancak bir fark vardı; Mennan Usta makineleri yaparken kendi fikirlerini de ortaya katarak aslından daha kullanışlı hale daha güzel hale getirebiliyordu. Avrupalı üreticilerin kendi makinelerinde Mennan Usta’nın bazı yeniliklerini kullandığı bilinmektedir.
Makinelerin bütün tasarımlarını bizzat kendisi yapıp üretiyordu. Kendi ağzından dert yakındığı bir konu ise şöyledir; “Ülkemizde kötüler için bütün koruma önlemleri alınmış. Birine kötü bir şey söylesen, eleştiri yapsan hemen seni alıp götürüyorlar. İstediğin kadar kurşungeçirmez ipli yapacağım de. Hem kulakları sağır hem de alay ediyorlar.”
Gaziantep’in İlk TÜBİTAK Projesi
1996 yılında Gaziantep Üniversitesi ile birlikte hazırladığı Gaziantep’in ilk TÜBİTAK projesi ile Almanya, İtalya, Fransa gibi sayılı ülkelerde imal edilebilen halı ipliği makinesi yapımına başladı.
Mennan Usta Teknoloji Ödülleri Aklının ermediği noktalarda, teknoloji aşığı Antepli bilim adamı Doç. Dr. Yusuf Uskaner’den yardım almıştır. Mennan Usta’yla birlikte bir mucize peşinde koşan bu bilim adamı üniversiteye veda edip Mennan Usta ile çalışmaya başlamış. Bir küçük işletmenin köşesinde sessiz sedasız imal edilen makine ortaya çıkınca yer yerinden oynamıştır. TÜBİTAK ve Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı, Mennan Usta ve ekibine 1998’in Teknoloji Başarı Ödülü’nü vermiş ve bundan sonraki çalışmaları desteklemeye başlamış.
İlk projenin başarı ile sonuçlanmasıyla sonraki senelerde Ar-Ge çalışmalarına ağırlık verdi. Sekiz adet TÜBİTAK projesini başarı ile tamamlayarak Sentetik Elyaf ve İplik üretiminde Türkiye’de ilklere imza attı. Ürettiği makineleri yurtiçinin yanı sıra Brezilya, Mısır, Suriye, Fas, Suudi Arabistan, Özbekistan, İran gibi ülkelere de satarak ülkemize önemli döviz katkısı oldu. 2013 yılı itibari ile ürettiği sentetik iplik makinelerinde üniversite desteği ile sürdürülen çalışmalarla Avrupalı emsallerinden daha ileri sistemlerin tasarım çalışmaları devam etmiştir.
Gaziantep’te 160 Ton Çamurun Bertaraf Edilmesi
Gaziantep’te kanalizasyon atıkları için belediyeye yüksek fiyatlı makineler önerilince Mennan Usta yerinde duramaz. Almanya’daki fuara gidip makineyi inceler. Gizlice fotoğraflarını çeker. Bazıları bulanık çıktığı için mantık yürüterek çözüm bulur. Belediye ile yaptığı çalışmada okumuş gençleri de yanına alarak bu makineyi imal eder. Kanalizasyon çamuru alınır. Kurutulurken, enerji üretilir. Çıkan küller de asfalta, çimentoya katkı maddesi olarak kullanılıyor. Gaziantep’te her gün çıkan 160 ton çamurun bertaraf edilmesi Mennan Usta’nın eseridir.
Mennan Usta
Türkiye’de sektöre bu kadar katkı yapmış bir bilim aşığı olan Mennan Usta bir söyleşide şunları kaydetmiştir: “Yapılmaz denilen hiçbir şey yok. Biz yeter ki kendimizi küçük görmeyelim. Helal para kazanmak zor ama haram para kazanmak kolaydır. Aklımızı güzel şeyler için kullanmalıyız. Gençlerimize eğitimin yanında bir de pratiği vermemiz lazım. Bizim en büyük mirasımız evlatlarımız.”
Başarılı olmak için devlet, üniversite ve vatandaşın el ele vermesi gerektiğini belirten Mennan Usta, Almanya’da gördüğü iplik makinesini Gaziantep’te yaparken karşılaştığı zorlukları anlattığı söyleşide, başta herkesin karşı çıktığını, zamanla hem devletin hem de üniversitesinin kendisine destek verdiğini kaydetmiştir.
Mennan Usta’ya göre liderlik vasıfları doğuştan gelir. Türkiye’nin gençleri para yerine ilim peşinde koşmalıdır.
Mennan Aksoy 1952 yılında Gaziantep’de Doğmuştur. Evli ve üç çocuk babası olan Mennan Usta’nın iş hayatı ilkokuldan sonra başladı. Gaziantep’de bir endüstri meslek lisesine “Mennan Usta Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi” adı verildi. Mennan Usta’nın, TRT kanalı tarafından belgeseli de yayımlandı. Sanayiye, istihdama ve ülke ekonomisine büyük katkıları olmuştur. Mennan Aksoy, 2015 yılında tedavi gördüğü hastanede yaşama veda etti.
