Dünyanın En Yüksek 5. Barajı, Yusufeli Barajı ve HES
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Vahit Kirişci’nin katılımıyla açılışı yapılan Yusufeli Barajı, ülke ekonomisine katkısı ve sağlayacağı faydalar yanında, devasa gövdesi ve yüksekliği ile birçok rekorun da sahibi olacak.
Yusufeli Barajı, Artvin İli’nin yaklaşık 40 km güneybatısında ve Çoruh Nehri üzerindeki Yusufeli ilçesinin 10 km akış aşağısında yer almaktadır.
275 metre yüksekliği ile Türkiye’nin en yüksek, çift eğrilikli beton kemer baraj tipinde ise dünyanın üçüncü yüksek barajı olacaktır. 2,2 milyar m³ depolama kapasitesine sahip Yusufeli Barajı, Çoruh Nehri üzerinde işletmede olan ve kurulacak baraj ve HES’ler içerisinde en yüksek depolama kapasitesine sahiptir.
Orta Çoruh Havzasında inşa edilen en büyük baraj olan dev tesisin yapımına 2012 yılında başlandı.
Barajın Proje Karakteristikleri
Tipi : Çift Eğrilikli Beton Kemer
Kret Kotu : 715 m
Kret Uzunluğu : 490 m
Talvegden Yüksekliği : 220 m
Temelden Yüksekliği : 275 m
Gövde Hacmi : 4.000.000 m³
Ünite Sayısı: 3 adet
Türbin Tipi : Düşey Eksenli Francis
Ünite Gücü : 186 MW
Toplam Kurulu Güç : 558 MW
Yıllık Enerji Üretimi: 1 888 GWh/yıl
Proje kapsamında 4.000.000 m³ gövde kütle betonu ve 1.370.000 m³ konvansiyonel beton olmak üzere toplam 5.370.000 m³ beton dökülmüş olup, baraj ve tesislerine ait uygulama ve detay proje hazırlanması (kalıp, ard soğutma sistemi, enjeksiyon ve ölçüm cihazları) hizmetleri verilmiştir.
275 metre yüksekliğindeki baraj gövdesi her biri 3.0’er m yükseklikteki 1910 adet beton bloktan oluşmuş ve gövde yüksekliği boyunca her 25.0 metrede bir gövdeyi boyuna kat eden toplam 5.0 km uzunluğunda kontrol galerileri imal edilmiştir.
Baraj ve tesislerine ait toplamda 8,353.0 m araştırma sondajı, 391,954.9 m kontak konsolidasyon enjeksiyonu ve drenaj delgisi projeleri yapılmıştır. Gövde üzerindeki dolusavak yapısı karşıdan alışlı, her biri 11.50 m uzunluğunda 3 açıklıklı, 8.5 m yüksekliğinde radyal kapaklı ve 2,940 m³/s deşarj kapasiteli olarak tasarlanmıştır.
Baraj gövdesi sağ sahilde projelendirilen 2 x Ø8.5 m çapındaki T1 ve T2 dolusavak tünellerinden her biri 1,200 m³/s deşarj kapasiteli olup, T1 ve T2 dolusavak tünelleri ile H1~H4 havalandırma şarftları imal edilmiştir.
Mantar kesitli yeraltı santrali 110 m x 24 m x 55 m ölçülerinde olup; 3 adet üniteyi kapsayan 75.20 m’lik üniteler bloğu, 18.50 m’lik montaj bloğu ve 16.20 m’lik idari bloktan oluşmaktadır. Yeraltı yapılarından Transformatör Bloğu ise 83.25 m x 20.68 m x 20.20 m ölçülerinde projelendirilmiştir. 3 adet bloktan oluşan ve 565.0 m kotunda yer alan Gaz Yalıtımlı Şalt Binası (GIS) 16.50 m x 100.0 m ölçülerinde imal edilmiştir.
Baraj gövdesi memba sağ sahilinde ise yatık çan ağzı su alma yapısı, Ø14 çapında ve 78.0 m yüksekliğinde düşey kapak kontrol şatfı, branşman, enerji tünelleri, alt ve üst dirsek yapıları ile Ø9.0 m çapında ve 110.50 m yüksekliğindeki düşey enerji şaftını kapsayan ve planda 270.53 m uzunluktaki enerji yapıları projelendirilmiştir.
Proje kapsamındaki düşey şaft imalatları yükselen delgi (raise boring) metoduyla yapılmıştır. Emme borusu tünelleri, kapak kontrol yapıları, branşman yapısı, kuyruksuyu çıkış yapısı ve Ø5.7 m ~ Ø10.0 m çapındaki kuyruksuyu tünellerini kapsayan kuyruksuyu yapıları da planda 128.50 m uzunluğundadır.
Baraj gövdesi üzerinde yer alan 2,940 m³/s deşarj kapasiteli 3 gözlü dolusavaktan bırakılan sular, 130 m uzunluk ve 35 m taban genişliğinde olacak şekilde projelendirilen ve tabanda 3.0 m kaplama kalınlığına sahip, taban ve yan duvarları donatılı olarak imal edilen enerji kırıcı havuzda (EKH) toplanmaktadır.
İdare: LİMAK İnşaat San. ve Tic. A.Ş.
Proje: Su-Yapı Mühendislik ve Müşavirlik A.Ş. / Hizmetlerin Kapsamı: Uygulama Projelerinin Hazırlanması, İş Sonu Projelerinin Hazırlanması, Danışmanlık Hizmetleri.
