Nehir Tipi Hidroelektrik Santraller ve Su Darbesi
Arş. Gör. Melih ÇALAMAK, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Su Kaynakları Laboratuvarı
Özet: Türkiye’deki nehir tipi hidroelektrik santrallerin (HES) sayısında son on yıl boyunca büyük ölçüde artış gözlenmiştir. Bu santraller için çok uygun olan dağlık alanlardaki yüksek düşüye sahip akımların değerlendirilebilmesi için özel sektöre yapılan teşvikler sonucunda yüzlerce HES inşa edilmiş, binden fazlası ise tasarım aşamasına gelmiştir. HES’lerin ekonomik ömrü boyunca emniyetli ve güvenilir işletilebilmesinin sağlanması, enerji üretiminin sekteye uğramaması ve kazaların oluşumunun önlenebilmesi için santrallerin cebri borularında oluşabilecek zamana bağlı akış koşullarının tümü göz önünde bulundurulmalı ve kapsamlı bir su darbesi analizi yapılmalıdır. Bu makalede HES’lerde su darbesine neden olan olgulardan söz edilmiş, Pelton ve Francis türbinlerinin su darbesi anındaki davranışlarına değinilmiş, su darbesi analizi için basit sistemlerde kullanılabilecek yaklaşımlardan söz edilmiştir. Ayrıca dünyada kabul gören ve oldukça fazla kullanılan kapsamlı bir hesaplama yöntemi olan karakteristikler metoduna da değinilmiştir. Son olarak nehir tipi HES’lere özgü su darbesinin zararlı etkilerine karşı koruyucu önlemlerden de bahsedilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Zamana bağlı akış, Nehir Tipi HES’ler, Karakteristikler Metodu, Koruyucu Önlemler
Makalenin tamamına Yapı Dünyası Dergisi 2011 Sayı: 180 den ulaşabilirsiniz.
