İhale Sözleşmelerin Devredilmesi

Sözleşmelerin Devredilmesi

Gülnihal ACAR, Sayıştay Uzman Denetçi

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 53. maddesine göre, bu Kanunda belirtilen özel haller dışında bütün ihaleler bir sözleşmeye bağlanır. 57. maddesine göre de sözleşme yapılması gereken hallerde, müteahhit onaylanan ihale kararının ve maliye vizesinin kendisine bildirilmesini izleyen 15 gün içinde geçici teminatı kesin teminata çevirmek ve noterlikçe tescil edilmiş sözleşmeyi idareye vermek zorundadır.

Müteahhit ve idare, sözleşmeyi taraf olarak imzalamakla sözleşmede yer alan yükümlülükleri yerine getirmek zorunda olurlar. Ancak müteahhit gereklerini yerine getirmek zorunda olduğu bu sözleşmeyi bir başkasına devredebilir. Yasanın 66. maddesi bu durumu düzenlemektedir.

Buna göre, sözleşme ita amirinin yazılı izni ile başkasına devredilebilir. Ancak devir alacaklarda ilk ihaledeki şartlar aranır. İzinsiz devir yapılması halinde, sözleşme hükümleri uygulanır, kesin teminatı gelir kaydedilir, sözleşme feshedilerek hesabı tasfiye edilir.

21.2.1994 tarih ve 21836 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 451 seri nolu Sayıştay Genelgesi’nin 4.2.4. maddesinde de devir dolayısıyla düzenlenen sözleşmelere eklenmesi gerekli belgeler yer almaktadır. Buna göre yasaya uygun olmak koşuluyla devir yapılması halinde bu devrin de bir sözleşmeyle yapılması gerekmektedir. Devreden, devralan ve buna izin veren yetkili makam tarafından imzalanan devir sözleşmeleri (eğer ilk sözleşmeler Sayıştay tesciline tabi ise), tescil edilmek üzere Sayıştay’a gelirse Sayıştay’ca yapılan denetimden sonra ya tescil edilir ya da tescil edilmeksizin eksiklikleri giderilmek üzere dairesine geri gönderilir.

Sayıştay Kanunu’nun 30. maddesine göre devir sözleşmeleri de bağıt tarihinden itibaren 3 gün içinde Sayıştay’a gönderilmek zorundadır. Bu sözleşmeler Sayıştayca tescil edilmedikçe uygulanamaz.

Sayıştay devir sözleşmelerini incelerken şu hususların varlığına dikkat eder:
1) Taahhütü devreden ve devralanın dilekçeleri,
2) Yetkili makamın onayı,
3) Devralan kişi adına düzenlenmiş kesin teminat mektubu,
4) Ana sözleşmenin Sayıştayca tescil tarih ve numarası,
5) Devir sözleşmesinin devreden, devralan ve yetkili makamca imzalanması,
6) Noterlikte yapılmış sözleşmelerde noter makbuzu, noterlikte yapılmamış sözleşmelerde Damga Vergisi makbuzu,
7) Devir sözleşmesinin konusu yapım işi ise devralanın o iş yeterli olduğuna dair yeterlik belgesi.

Uygulamada özellikle konusu yapım işi olan sözleşmelerin devrinde devralan kişiye yeterlik verilirken, yeterlik komisyonunun devralanın bu iş için yeterli olduğunu ifade etmekle yetindiği görülmektedir. Oysa yasaya göre, “devralanda ilk ihaledeki koşullar aranır” hükmüne göre, yeterlik komisyonunun yeterlik verirken ilk ihale zamanındaki yeterlik koşullarını belirleyen yasal düzenlemelerde aranan koşulların devralanda olup olmadığına bakmaları ve yeterliği buna göre vermeleri gerekmektedir. Denetim sonrasında devralan kişilerin ilk ihale koşullarını taşıyıp taşımadıklarını tespit her zaman mümkün olmamaktadır.

Bundan başka müteahhitler, sözleşme hükümlerini yerine getiremeyecekleri, yani işi yapamayacakları durumlarda işi başkasına devretmekle 62. maddenin uygulamasından kurtulmuş olurlar. Kesin teminatları kendilerine iade edilir. Bu durumda devralan, sözleşme konusu işi bütün hak ve vecibeleriyle aldığı için devir sözleşmelerinde borcun nakli hükümleri uygulanır.

Yasa, yalnızca sözleşmelerin devrine izin vermektedir. Sözleşme yapılması gerekmeyen hallerde, işin devri mümkün olmamaktadır. Bu durumda sözleşme yapılmayan taahhütlerin devri konusunda bir boşluk olmaktadır. Bu konuda yargıda verilmiş farklı kararlar vardır.

Devir konusunda farklı bir durum olarak ortak girişimlerde ortaklardan birinin ölümü, iflası vs. halinde o ortağa ait sorumluluğun devri karşımıza çıkmaktadır.

İhale Yasası’nın 70. maddesine göre ortaklıkta, pilot firmanın iflası ve ölümü halinde sözleşme sona erer ancak diğer firmaların teklifi ve idarenin uygun görmesiyle iş devam eder. Özel ortaklardan birinin iflası, ölümü halinde ise pilot firma ve diğer ortaklar sorumluluğu üzerine alarak işi bitirirler.

Maliye Bakanlığı’nın 20.12.1996 tarih ve BÜM-KO-0.04-2776-29957 sayılı yazısında; özel ortaklardan birinin ölümü ve iflası halinde bu ortağa düşen sorumluluğun (pilot ortağın aynı kalması şartıyla) yeni bir özel ortağa devri uygun görülmüştür.

Yapı Dünyası Dergisi 2002 Sayı: 75-76 da yayımlanmıştır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir