Mars’ta Gün Batımı
İlhan VARDAR
Mars gün batımları çok kasvetlidir. Ancak NASA’nın Curiosity gezgininin kameraları bu kasvetli gün batımlarından göze çarpan bir tanesini yakaladı. Güneş 2 Şubat’ta ufukta alçalırken, ışık ışınları bir bulutu aydınlattı. Bu güneş ışınları, Latince “alacakaranlık” kelimesinden krepüsküler (alacakaranlıkta aktif olan) ışınlar olarak da bilinir. Mars’ta güneş ışınları ilk kez bu kadar net bir şekilde görüntülendi.
Mars bulutlarının çoğu yerden en fazla 60 kilometre yüksekte dururken ve su buzundan oluşur. En son görüntülerdeki bulutlar ise özellikle soğuk olan daha yüksek bir irtifada görünüyor. Bu durum ilgili bulutların karbondioksit buzundan veya kuru buzdan yapıldığını göstermektedir.
Dünya’da olduğu gibi, bulutlar bilim insanlarına hava durumunu anlamak için karmaşık ama çok önemli bilgiler sağlar. Bulutların ne zaman ve nerede oluştuğuna bakarak atmosferin bileşimi, sıcaklığı ve rüzgarlar hakkında bilgi ediniriz.
Son araştırma, bilim insanlarının bulut parçacıklarının zaman içinde nasıl büyüdüğünü görmelerine yardımcı olacak.
Güneş ışınlarının görüntüsüne ek olarak, Curiosity 27 Ocak’ta tüy şeklinde bir dizi renkli bulut da yakaladı. Güneş ışığı ile aydınlatıldığında, bazı bulut türleri yanardönerlik adı verilen gökkuşağı benzeri bir görüntü oluşturabilir.
Bu tüy şeklindeki yanardöner bulutu, Curiosity gün batımından hemen sonra yakalandı. Yanardöner bulutlardaki renkler bizlere içindeki parçacık boyutu ve zamanla nasıl büyüdükleri hakkında fikir verir. (Kredi: NASA / JPL-Caltech / MSSS)
Colorado Uzay Bilimleri Enstitüsü’nde atmosferik bilim insanı Mark Lemmon şöyle diyor: “Yanardönerliği gördüğümüz yerde, bir bulutun parçacık boyutlarının bulutun her bir parçasındaki komşularıyla aynı olduğu anlamına gelir. Renk geçişlerine bakarak, bulutta parçacık boyutunun değiştiğini görüyoruz. Bu bize bulutun nasıl geliştiğini anlatıyor. Ayrıca parçacıklarının zaman içinde nasıl boyut değiştirdiğini de gösteriyor.”
Curiosity, hem güneş ışınlarını hem de yanardöner bulutları, her biri Dünya’ya gönderilen 28 görüntüden bir araya getirilen panoramalar olarak yakaladı. Görüntüler, önemli noktaları vurgulamak için işlenmiştir.
